CHU TẤT TIẾN
Thập niên 2020-2030 đã, đang, và sẽ chứng kiến nhiều điều kỳ diệu xảy ra mà trước đó chừng vài năm, không người nào có thể tưởng tượng ra. Đó là sự phát triển của AI (Artificial Intelligence), tức là sự thông minh nhân tạo.
Thật ra, AI hiện tại là kết quả của những tiến bộ trong Khoa học Vi tính từ năm 1940, khi Digital Computer được thiết kế trên những lý luận về toán học ảo. Từ đó, từng bước, từng bước, các khoa học gia, các kỹ sư phần mềm đã biến chế cái máy computer khổng lồ sử dụng bóng điện “Vacuum Tube” chiếm cả vài gian nhà (1) thành máy sử dụng transistor nhỏ hơn, rồi đến “chip” làm máy nhỏ đi như hiện nay, nhưng lại chứa thêm nhiều dữ kiện khác.
Một phát minh quan trọng đã giúp cho computer được ứng dụng tràn lan trên thế giới là công trình tạo ra Microsoft, do Bill Gates và người bạn thân Paul Allen đã sáng chế. Microsoft, một lập trình giúp cho personal computer hoạt động trong tất cả mọi lĩnh vực của internet. Từ Microsoft phát triển ra window, từ window căn bản đến hiện nay là window 10, computer càng ngày càng phức tạp nhưng tốc độ thì nhanh gấp ngàn, vạn lần những năm mới khám phá. Dần dần, máy computer mà chúng ta sử dụng và internet hiện nay đã trở thành một kho kiến thức vô cùng vô tận, cũng như một không gian mênh mông không bến bờ.
Một nghiên cứu âm thầm nhưng liên tục đã làm thay đổi cuộc sống của nhân loại. Suốt trong thời gian tìm cách thay đổi kích cỡ của máy computer, các khoa học gia vẫn tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi để tạo ra một Bộ Não Điện Nhân Tạo (Electronic Braine) có suy nghĩ, tính toán, lý luận như con người.
Năm 1956, một cơ sở nghiên cứu về AI được thành lập tại phòng thí nghiệm của trường Đại Học Dartmouth College. Với hy vọng sẽ tạo được Bộ Não Cực Kỳ Thông Minh này, chính phủ Hoa Kỳ đã viện trợ cho cơ sở nghiên cứu này hàng triệu, triệu đôla. Tuy nhiên, đến năm 1974, vì nhiều lo sợ là sẽ không kìm chế được AI làm loạn, nên chương trình bị Mỹ bỏ rơi, trong khi Nhật Bản cứ tiếp tục thí nghiệm. Và đến 1980, thì vấn đề thực hiện một “Bộ Não Thông Minh Nhân Tạo” được phổ biến thành cơ hội cho những nhà đầu tư trở thành tỷ phú, do đó, bất chấp những khuyên can của những nhà nhân loại học, AI vẫn được cải tiến và được nhiều tỷ phú yểm trợ về tài chánh. Mở đầu thập niên 2000, một loại máy thô sơ là “Machine Learning” đã được sáng chế để giải quyết các vấn nạn về giáo dục và kỹ nghệ. Dần dần, các lập trình (program) đã được biến hóa từ những câu hỏi đơn giản đưa cho máy giải thích đã tiến sang lĩnh vực “Deep Learning” (Học sâu hơn) để đột phá vào lĩnh vực Kỹ thuật. Chẳng bao lâu sau, “Transformer Learning” (Biến thái học) đã chứng tỏ là có thể giải quyết được những câu hỏi khó, và năm 2017 là giai đoạn đầu của “Generative AI.”
Đến đầu thập niên 2020, sự đầu tư vào lĩnh vực AI bùng nổ. Hiện nay, AI là sự phát triển kinh hoàng để để trở thành một bộ óc chứa ngàn tỷ thông tin và có thể trả lời mọi câu hỏi hóc búa về lịch sử, chính trị, xã hội như “Chat GPT.” Người ta có thể đặt câu hỏi với bộ não này để có được những câu trả lời chính xác, không thiên vị, không đảng phái.
Thí dụ như đặt câu hỏi: “Những nhà tỷ phú đóng thuế bao nhiêu phần trăm? Có giống như người dân thường không?” Lập tức AI trả lời ngay là tỷ phú cũng đóng thuế, thí dụ như 16%, trong khi những người có income từ $50,000-100,000 đóng thuế 15%.
Nghe câu trả lời này, người hỏi sẽ tưởng rằng việc đóng thuế thật công bằng, nhưng AI giải thích thêm là người dân thường lãnh bao nhiêu lương hoặc income từ thương mại của họ là phải lập tức trả thuế liền, nhưng các nhà tỷ phú lại không đóng thuế như thế. Đa số tỷ phú làm giàu nhờ đầu tư hàng trăm tỷ đô la vào stock portfolio, và được lời hàng trăm, ngàn tỷ đô la, nhưng họ không phải đóng thuế cho đến khi họ bán stock đó hoặc khi họ chết. Do đó, họ chỉ “vay” từ tiền lời đó hàng tỷ đô la mà sinh hoạt, mua máy bay, mua tàu du lịch… để được miễn thuế. Sau đó, họ lại chuyển số tiền “vay” đó cho con cái họ khi họ chết, để con cái họ tiếp tục sống trên tiền “vay” một cách xa hoa. Dĩ nhiên, thực tế các tỷ phú cũng phải đóng thuế trên các phương diện thương mại khác.
Một thực tế công dụng nữa là AI có thể giúp tạo chương trình cho Medicare, Medicaid hoạt động chính xác, giúp tạo “grant, fund” cho các viện đại học để tiếp tục nghiên cứu những phương pháp trị bệnh, và trên hết AI cũng giúp truy tìm căn nguyên bệnh tật để được điều trị. Trên phương diện sinh hoạt xã hội, AI dưới hình thức “robot” giúp thu ngân, bán vé xem nhạc hội, giúp “order” món ăn, giao hàng, hoặc “ca hát” mừng sinh nhật cho khách ăn, “order” xe tắc xi… nghĩa là các robot có thể làm đủ mọi chuyện như một người thường. Ở Nhật, đã có những robot thiếu nữ đẹp như búp bê (không phải những robot là cái khối vuông cứng ngắc), có thể nói là đẹp hơn người bình thường, mặc trang phục Nhật điển hình, làm vợ cho những ông độc thân, không thích vợ nói nhiều, vì những robot này chỉ nói những lời dịu dàng, và hầu hạ ông chồng trên mọi phương diện nấu ăn, và “chăn gối” như người thật.
Trên phương diện giao thông, AI có thể giúp tạo trực thăng taxi, xe hơi nhỏ. AI cũng giúp chỉ dẫn cách làm súng đạn, nghĩa là không việc gì mà AI không có thể làm được. Có lẽ chỉ chục năm nữa, nhân loại sẽ chứng kiến những cảnh y hệt như trong phim ảnh khoa học viễn tưởng: Những taxi bay vù vù trên không, người máy chỉ đường như cảnh sát, người máy đứng chào khách đến mua sắm…
Về những vui chơi thú vị của cá nhân, Ai có thể vẽ hình đẹp tuyệt trần không thua gì Michael Angelo hay Leonardo Da Vinci, Van Got… Điển hình là sau khi Đức Giáo Hoàng Francis từ trần, Tổng Thống Donald Trump đã cho AI tạo hình mình mặc trang phục của Giáo Hoàng như thật, rồi mới đây, cũng Tổng Thống cho tạo hình thành Super Man!
Ngược lại với những công dụng của AI, các nhà nhân loại học đang lo ngại những nguy hiểm, bất tiện do AI gây ra:
1-Về phương diện tội phạm. Việc sử dụng hình ảnh chụp hay Youtube, hay “clip” thu được từ Phone để chứng minh (có tội hay vô tội) trước tòa án đã không còn được coi là “bằng chứng” nữa. AI có thể giả tạo tất cả những tài liệu, hồ sơ gì mà bọn ác muốn, vì chúng có tiền rừng bạc bể, có thể nhờ AI tạo ra những bằng chứng gì mà chúng muốn.
2-Về phương diện thương mại, tài chánh. Cũng thế, gian thương, bọn buôn ma túy, bán súng lậu có thể tạo ra tất cả những bằng chứng giả để chúng thoát tội. Những gian thương có đầu óc ma quỷ có thể tạo ra những sản phẩm thuốc men giả, thực phẩm giả để được lời lớn. Gian thương Trung Hoa, từ lâu, không cần AI đã tạo ra Trứng Giả, Rau cải giả, thịt bò, thịt heo giả, trái cây giả, trong tương lai, nhờ AI, gian thương có thể tạo ra những sản phẩm giả khác ghê gớm hơn nữa.
3-Về y khoa, AI nếu lọt vào tay tội phạm, chúng có thể giết người mà không để lại dấu vết, vì chúng có thể biến hóa thuốc trị bệnh thành thuốc độc và nhiều phương pháp tiêu diệt nhân loại khác kinh khủng hơn.
4-Về trật tự xã hội: Đã có nhiều phim giả tưởng nói về việc nhân loại bị máy móc cai trị, con người sẽ biến thành nô lệ của robot. Điều này chắc chắn sẽ xảy ra, nhưng không biết vào thời gian nào trong tương lai mà thôi. Hiện tại, khi AI chưa hoàn toàn làm chủ mọi phương diện khoa học kỹ thuật, nhưng đã có nhiều vụ tai nạn khủng khiếp xảy ra khi hệ thống hướng dẫn xe hỏa bị trở ngại, khiến cho hai xe đâm vào nhau. Hàng không đang chứng kiến nhiều tai nạn chết hàng trăm người khi máy móc trục trặc, phi cơ bổ nhào xuống đất. Tàu Thủy mất điện đâm vào bờ, lật ngang. Phi thuyền không gian bị hư hỏng một bộ phận nào đó khiến cho phi hành gia kẹt trên không gian mấy tháng trời. Tưởng tượng trong tương lai, hệ thống đèn xanh đỏ của cả nước bị trục trặc, bật tùm lum, thì hàng triệu nhân mạng biến thành đống thịt vụn, khi xe cứ đâm nhào vào nhau. Rồi taxi bay, xe hơi bay, đang đi trên đường, bỗng bật vút lên cao, chiếc này quẹo trái, chiếc kia quẹo phải, cao độ trùng nhau, thì xe hơi bay đụng nhau nổ bung trên không, xăng, điện văng xuống đất đốt cháy những xe, nhà dưới đất..Bọn cướp nhà băng chỉ huy AI cho phá cửa hàng loạt nhà băng, lấy tiền rồi ung dung ra cửa, vì đã có robot bảo vệ.
Trên hết, điều nguy hiểm nhất cho nhân loại là một nhóm hay một AI thông minh nào đó, đột nhiên phản bội con người, muốn chỉ huy nhân loại, ra một loạt lệnh phức tạp, buộc con người phải tuân theo nếu không thì bị giết chết.. AI cũng có thể gây chiến tranh thế giới thứ 3 với những vũ khí nguyên tử nổ hàng loạt… Lúc đó số phận con người sẽ ra sao?
Ngày ấy sẽ là ngày tận thế như lời Thiên Chúa phán: Sẽ có trời mới, đất mới cho người Thiện Tâm. Chúa Jesus trả lời câu hỏi về lúa và cỏ dại: cứ để cỏ dại mọc lẫn trong lúa, khi nào đến mùa gặt, lúa sẽ được bỏ vào kho và cỏ dại sẽ được gom lại để đốt trong lửa.
Chu Tất Tiến
Tháng 8, 2025
(1)Trước năm 1975, ở Saigon đã có trung tâm Điện toán là một căn phòng khổng lồ chứa hàng ngàn bóng đèn Vacuum.
Tham chiếu:
https://en.wikipedia.org/wiki/Artificial_intelligence
https://en.wikipedia.org/wiki/Microsoft
Cùng một tác giả: https://www.toiyeutiengnuoctoi.com/category/tac-gia/q-to-z/chu-tat-tien/
