Người Mỹ đang dần mất niềm tin vào một trong những yếu tố “căn bản” lâu đời của Giấc mơ Mỹ. Theo một cuộc thăm dò mới từ NBC News, gần hai phần ba số cử tri đã ghi danh đi bầu cho rằng tấm bằng đại học bốn năm không còn xứng đáng với số tiền họ phải bỏ ra. Đây là một sự sụt giảm đáng “ngạc nhiên” so với một thập niên trước.
Thay đổi trong suy nghĩ của người dân
Để quý vị dễ hình dung sự thay đổi này lớn đến mức nào, hãy nhìn vào các con số cụ thể:
- Chỉ có 33% người được hỏi đồng ý rằng bằng đại học “xứng đáng với chi phí vì mọi người có cơ hội tốt hơn để kiếm được việc làm tốt và kiếm được nhiều tiền hơn trong suốt cuộc đời”.
- Trong khi đó, 63% đồng ý với quan điểm rằng nó “không xứng đáng với chi phí vì sinh viên thường tốt nghiệp mà không có kỹ năng nghề nghiệp cụ thể và phải gánh một khoản nợ lớn”.
Nếu quay ngược thời gian về năm 2013, khi đài CNBC đặt cùng một câu hỏi, 53% cho rằng tấm bằng là xứng đáng và chỉ có 40% nói không. Tại sao lại có sự đảo chiều mạnh mẽ này?
Jeff Horwitt, một chuyên gia thăm dò ý kiến của Đảng Dân chủ, nhận định: “Người Mỹ từng xem bằng đại học là một khát vọng—nó mang lại cơ hội cho một cuộc sống tốt đẹp hơn. Và bây giờ lời hứa đó thực sự đang bị nghi ngờ”. Ông Horwitt cũng lưu ý rằng sự thay đổi này diễn ra ở mọi tầng lớp, không chỉ riêng những người không có bằng cấp.
Gánh nặng chi phí và thực tế phũ phàng
Dù dữ liệu quốc gia cho thấy những người có bằng cấp cao vẫn thường có “lợi tức” cao hơn và tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn, nhưng chi phí để có được tấm bằng đó đã tăng vọt.
- Theo dữ liệu của College Board, chi phí học phí tại các trường công lập hệ 4 năm dành cho sinh viên trong tiểu bang đã tăng gấp đôi kể từ năm 1995 (đã tính trượt giá).
- Học phí tại các trường tư thục tăng 75% trong cùng thời kỳ.
Jacob Kennedy, 28 tuổi, một nhân viên phục vụ tại Detroit, chia sẻ một thực tế đáng buồn: “Chi phí lấn át giá trị”. Anh cho biết nhiều người bạn của mình dù có bằng 4 năm nhưng đã phải bỏ các công việc văn phòng để quay lại làm phục vụ bàn vì lương văn phòng không đủ trả nợ học phí.
Tại sao chuyện này lại quan trọng? Hãy thử tưởng tượng quý vị bắt đầu cuộc sống tự lập nhưng lại mang trên vai một “tảng đá” nợ nần khổng lồ. Số tiền nợ đó khiến người trẻ không thể mua nhà, mua xe, hay đầu tư cho tương lai.
Góc nhìn từ các thế hệ và đảng phái
Sự hoài nghi này bao trùm lên cả hai đảng phái chính trị lớn, nhưng đặc biệt mạnh mẽ ở Đảng Cộng hòa:
- Năm 2013, 55% người theo Đảng Cộng hòa thấy bằng đại học là xứng đáng. Nay con số đó chỉ còn 22%.
- Đảng Dân chủ cũng giảm niềm tin, từ 61% xuống còn 47%.
Ngay cả những người đã tốt nghiệp đại học cũng không còn mặn mà. Hiện nay, chưa đến một nửa số cử tri có bằng đại học (46%) cho rằng tấm bằng của họ xứng đáng với chi phí bỏ ra.
Preston Cooper, một chuyên gia tại Viện Doanh nghiệp Mỹ (American Enterprise Institute), giải thích rằng có quá nhiều “trường hợp ngoại lệ” cho quy tắc cũ là “có bằng sẽ giàu”. Ông nói: “Đôi khi người ta bỏ học, hoặc tốt nghiệp với tấm bằng không có nhiều giá trị trên thị trường lao động, nhưng lại phải trả cái giá quá đắt”.
Xu hướng tìm kiếm các con đường khác
Vì những lý do trên, sự quan tâm đến các trường nghề, trường kỹ thuật và bằng cấp 2 năm đang tăng vọt. Giới trẻ hiện nay thực tế hơn, họ muốn một con đường tham gia vào lực lượng lao động nhanh chóng hơn.
Josiah Garcia, 24 tuổi ở Virginia, chọn học kỹ sư vì anh thấy rõ tiềm năng “lợi tức” trong tương lai. Tuy nhiên, anh cho rằng những người học các ngành “kỹ năng mềm” như nghệ thuật hay múa không nên phải trả mức học phí cao như vậy vì cơ hội việc làm của họ thấp hơn.
Jessica Burns, 38 tuổi, làm việc tại công ty bảo hiểm, chia sẻ một góc nhìn chua chát: Tấm bằng đại học hiện nay giống như chiếc chìa khóa để “mở cửa” xin việc hơn là mang lại giá trị nội tại. Cô nói chồng cô học trường tư và họ sẽ phải trả nợ “mãi mãi”.
Kết luận
Vấn đề này không chỉ là chuyện tiền bạc mà còn là vấn đề chính trị và xã hội. Các trường đại học đang dần mất đi sự kết nối với đại đa số người dân Mỹ vì vấn đề chi phí. Nếu không có những biện pháp “giải quyết” hợp lý, khoảng cách giữa hệ thống giáo dục và nhu cầu thực tế của người dân sẽ ngày càng nới rộng, làm thay đổi hoàn toàn quan niệm về con đường dẫn đến thành công tại Mỹ.
Nguồn: NBC News
