Thuật ngữ “Brain rot” (tạm dịch: hư não) đã trở nên phổ biến đến mức Nhà xuất bản Đại học Oxford chọn nó là từ ngữ của năm 2024. Cụm từ này ám chỉ sự suy giảm trạng thái tinh thần hoặc trí tuệ của một người do tiêu thụ quá nhiều nội dung vô bổ trên internet.
Hiện nay, từ TikTok đến Instagram Reels và YouTube Shorts, các video ngắn đã trở thành nền tảng căn bản của hầu hết các mạng xã hội. Tuy nhiên, giới nghiên cứu đang chạy đua với thời gian để hiểu cách thức mà định dạng video đầy lôi cuốn và được điều khiển bởi thuật toán này đang định hình lại bộ não con người như thế nào.
Một cuộc duyệt xét vào tháng 9 bao gồm 71 nghiên cứu với gần 100,000 người tham gia đã tìm thấy mối liên quan giữa việc xem quá nhiều video ngắn và khả năng nhận thức kém hơn. Cụ thể, người xem gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý và kiểm soát các xung động (impulse control).
Ngoài ra, một bài báo cáo khoa học đăng trên tạp chí Psychological Bulletin của Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ cũng chỉ ra mối liên quan giữa thói quen này với các triệu chứng trầm cảm, lo âu, căng thẳng và cô đơn.
Liệu đây có phải là ADHD?
Tại Hoa Kỳ, các chẩn đoán về Rối loạn Tăng động Giảm chú ý (ADHD) đang gia tăng. Đến năm 2022, cứ 9 trẻ em thì có 1 em được chẩn đoán mắc chứng này.
Keith Robert Head, một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Capella, đặt ra một câu hỏi đáng suy ngẫm: Liệu những chẩn đoán này thực sự là ADHD, hay đó là hậu quả từ việc sử dụng liên tục các video ngắn? Ông cho biết có sự chồng chéo giữa các triệu chứng của ADHD và những rủi ro mà ông đã xác định được từ thói quen xem video.
Không chỉ là sự lo lắng của người lớn tuổi
Ông James Jackson, chuyên gia tâm lý thần kinh tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt, cho rằng lịch sử luôn có những người phản đối công nghệ mới, giống như thời kỳ đầu của trò chơi điện tử hay nhạc Elvis. Tuy nhiên, ông tin rằng những lo ngại hiện nay là hoàn toàn có căn cứ.
Ông Jackson nhận định: “Cho rằng chỉ những người già khó tính mới lo lắng về điều này là một suy nghĩ quá đơn giản. Các nghiên cứu hiện tại cho thấy video ngắn dường như gây hại cho não bộ khi được tiêu thụ với liều lượng lớn”.
Một loại ‘nghiện’ mới?
Bác sĩ Nidhi Gupta, chuyên gia nội tiết nhi khoa, so sánh tình trạng này giống như “trò chơi điện tử và TV được bơm thuốc kích thích”. Bà lo ngại rằng video ngắn đã tạo ra một loại nghiện mới và cảnh giác rằng ngay cả người lớn tuổi cũng có thể là nạn nhân vì họ thường có nhiều thời gian rảnh rỗi nhưng lại ít am hiểu về công nghệ để tự bảo vệ mình.
Bà Gupta nhấn mạnh: “Nghiên cứu về tác hại của rượu, thuốc lá và ma túy đã mất hơn 75 năm để hoàn thiện. Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu trong 5 đến 10 năm tới, chúng ta không thấy những bằng chứng tương tự xác nhận nỗi sợ hãi về đạo đức mà chúng ta đang có đối với các video ngắn”.
Mặc dù video ngắn có thể mang lại cơ hội học hỏi và kết nối, nhưng các chuyên gia khuyên rằng sự quân bình là yếu tố quan trọng nhất. Nếu việc xem video làm bạn xa lánh mọi người và lấy đi thời gian cho các hoạt động lành mạnh khác, đó chính là lúc vấn đề nảy sinh.
Nguồn: NBC News
