Sở Cá và Động vật Hoang dã California (California Department of Fish and Wildlife) vừa đưa ra khuyến nghị chính thức về việc cấp quy chế “loài bị đe dọa” cho khoảng 1,400 con sư tử núi (còn gọi là báo sư tử) đang sinh sống dọc theo vùng Duyên hải Trung phần và Nam phần California. Cơ quan này chỉ ra những mối đe dọa trầm trọng mà loài thú này đang phải đối mặt, bao gồm hệ thống xa lộ chằng chịt, thuốc diệt chuột và những trận cháy rừng dữ dội.
Quyết định này được công bố vào thứ Tư, ngày 10/12/2025. Mặc dù đây chưa phải là phán quyết cuối cùng, nhưng nó báo hiệu khả năng cao là nhiều gia đình sư tử núi mang tính biểu tượng này sẽ được liệt kê vào Đạo luật Các loài Nguy cấp của California (California Endangered Species Act).
Tại sao chuyện này lại quan trọng?
Những người ủng hộ cho rằng hành động này sẽ mang lại cơ hội phục hồi cho loài động vật dễ bị tổn thương này. Tuy nhiên, cũng có những ý kiến phản đối lo ngại rằng quy chế mới sẽ gây khó khăn cho việc giải quyết những con sư tử gây nguy hiểm cho an toàn công cộng và gia súc.
Ông Charlton Bonham, Giám đốc Sở Cá và Động vật Hoang dã tiểu bang, phát biểu trong một cuộc họp của Ủy ban Cá và Động vật Hoang dã California rằng lời đề nghị này là “quá trễ và lẽ ra phải có từ lâu.”
Hành động này diễn ra khoảng sáu năm sau khi Trung tâm Đa dạng Sinh học và Quỹ Sư tử Núi đệ đơn yêu cầu ủy ban xem xét việc liệt kê sáu quần thể sư tử bị cô lập. Những nhóm sư tử này đã chịu nhiều tổn thất nặng nề: bị xe cán chết, bị ngộ độc bởi thuốc diệt loài gặm nhấm và bị mắc kẹt do sự phát triển của đô thị.
Vào năm 2020, Ủy ban nhận thấy yêu cầu này là có cơ sở, và đã trao cho sư tử quyền bảo vệ tạm thời như những “ứng viên” chờ xét duyệt. Điều này cũng thúc đẩy sở động vật hoang dã tiểu bang thực hiện một bản tường trình chi tiết để giúp ủy ban đưa ra quyết định cuối cùng.
Tiến trình tiếp theo là gì?
Bước kế tiếp là các ủy viên phụ trách động vật hoang dã của tiểu bang sẽ bỏ phiếu về các biện pháp bảo vệ này, có thể diễn ra vào tháng Hai tới.
Ông Brendan Cummings, giám đốc bảo tồn của Trung tâm Đa dạng Sinh học, đã ca ngợi thời điểm này là “một ngày tốt lành, không chỉ cho sư tử núi, mà cho cả người dân California.”
Ông Cummings tin rằng các ủy viên sẽ chấp thuận lời đề nghị này. Nếu được thông qua, việc liệt kê loài này vào danh sách sẽ xóa bỏ mọi sự không chắc chắn về cam kết của tiểu bang trong việc bảo tồn và phục hồi loài vật quan trọng về mặt sinh thái và được nhiều người yêu mến này.
Hậu quả của việc bị cô lập
Tại Nam phần California, sư tử núi đã bắt đầu có dấu hiệu dị dạng do giao phối cận huyết, bao gồm đuôi bị gập và tinh trùng dị dạng. Theo các nghiên cứu, có gần 25% khả năng sư tử núi có thể tuyệt chủng tại các dãy núi Santa Monica và Santa Ana trong vòng 50 năm tới.
Chú sư tử núi nổi tiếng quá cố mang mã số P-22 — từng sống tại Công viên Griffith — là hiện thân cho những nỗi gian truân mà đồng loại của chú phải đối mặt. P-22 đã bị tàn phá sức khỏe bởi thuốc diệt chuột và các vụ va chạm xe hơi. Chú bị bắt và cho chết nhân đạo vào cuối năm 2022 vì quá yếu, không thể trở lại thiên nhiên do các vết thương và nhiễm trùng.
Giải pháp: Không chỉ là ngưng đốn cây
Đối với một số loài vật, việc bảo vệ đồng nghĩa với việc ngăn chặn máy cưa hoặc xe ủi đất. Nhưng đối với loài sư tử đang lâm nguy, ông Cummings cho biết chúng cần môi trường sống được “khâu lại với nhau” thông qua các lối đi dành cho động vật hoang dã — chẳng hạn như cây cầu vượt khổng lồ đang được xây dựng bắc qua Xa lộ 101 ở Agoura Hills.
Ông nói thêm rằng các dự án xây cất có thể hạn chế sự di chuyển của sư tử cần được xem xét kỹ lưỡng hơn dưới các quy định bảo vệ mới. Tuy nhiên, những người chỉ trích nỗ lực này cho rằng nó sẽ cản trở các dự án gia cư và thương mại.
Bức tranh toàn cảnh
Theo bản tường trình gần đây, California là nhà của khoảng 4,170 con sư tử núi, nhưng không phải tất cả đều gặp khó khăn như nhau. Nhiều quần thể sư tử, đặc biệt là ở các khu rừng ven biển phía Tây Bắc, vẫn rất khỏe mạnh và sung sức. Những biện pháp bảo vệ này không áp dụng cho các nhóm sư tử đó.
Thực tế, một số người còn muốn thấy số lượng sư tử giảm bớt do một số vụ xung đột nổi cộm gần đây. Giám đốc Bonham đã đề cập đến những lo ngại về an toàn công cộng, nhắc lại cái chết thương tâm của một thanh niên bị sư tử núi tấn công vào năm ngoái tại Bắc phần California.
“Đây là những vấn đề thực sự tế nhị và tôi biết cuộc thảo luận trong những năm tới sẽ phải giải quyết tất cả những điều đó,” ông Bonham, người sẽ từ chức trong tháng này sau gần 15 năm tại vị, chia sẻ.
Hiện tại, sư tử núi của California đã được hưởng một số sự bảo vệ nhất định. Vào năm 1990, cử tri đã thông qua một biện pháp chỉ định chúng là “loài được bảo vệ đặc biệt” và cấm săn bắn chúng vì mục đích thể thao.
Nguồn: Los Angeles Times
