Phần lớn các ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong kinh doanh đã thất bại trong việc mang lại kết quả có thể đo lường được, nghiên cứu mới cho thấy.
Mặc dù đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đang bùng nổ, hầu hết các doanh nghiệp cá thể sử dụng nó vẫn chưa thấy được lợi ích. Một nghiên cứu mới của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) cho thấy 95% các doanh nghiệp cố gắng khai thác công nghệ này không thấy được kết quả có thể đo lường được về doanh thu hoặc tăng trưởng.
Nghiên cứu, do dự án Mạng lưới Tác nhân và AI Phi tập trung (NANDA) của MIT thực hiện, dựa trên các cuộc phỏng vấn với hơn 150 nhà lãnh đạo doanh nghiệp và phân tích 300 lần khai triển AI tạo sinh trong kinh doanh. “Chỉ 5% các thí điểm AI tích hợp đang khai thác được hàng triệu giá trị, trong khi phần lớn còn lại bị mắc kẹt mà không có tác động nào có thể đo lường được đến lãi và lỗ,” các tác giả viết trong phúc trình.
Điều này vẽ nên một sự tương phản rõ rệt giữa kỳ vọng và thực tế. Trong khi các nhà phát triển công nghệ đang bán các công cụ AI như những tác nhân giúp tăng năng suất, phúc trình mới của NANDA chỉ ra rằng, đối với tất cả trừ một thiểu số rất nhỏ, công nghệ này có ít hoặc không có tác động đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Vậy, điều gì giải thích cho sự chênh lệch lớn này?
Những gì không hiệu quả – và những gì có thể
Phần lớn vấn đề nằm ở sự kém hiệu quả của bộ máy hành chính. Các công cụ AI tạo sinh có thể mang lại hiệu quả trong tay những cá nhân có năng lực, nhưng khi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cố gắng tích hợp chúng vào các hoạt động và quy trình làm việc hiện có trên toàn công ty, chúng có xu hướng gây trở ngại cho bộ máy tổ chức.
Lý do chính cho điều này, theo phúc trình, là các hệ thống AI tạo sinh mà hầu hết các doanh nghiệp đang cố gắng khai triển trong nội bộ và ở quy mô lớn thiếu khả năng thích ứng liền mạch với các quy trình công việc hiện có của tổ chức, cuối cùng khiến chúng trở thành một trở ngại hơn là một công cụ thúc đẩy. “Rào cản cốt lõi để mở rộng quy mô không phải là cơ sở hạ tầng, quy định hay tài năng. Đó là việc học hỏi,” các tác giả viết. “Hầu hết các hệ thống AI tạo sinh không giữ lại phản hồi, không thích ứng với bối cảnh, hoặc không cải thiện theo thời gian.”
Do đó, một trong những hàm ý của nghiên cứu mới dường như là để các doanh nghiệp tận dụng tối đa AI tạo sinh, họ nên áp dụng cách tiếp cận từ dưới lên (cho phép nhân viên thử nghiệm và khám phá phương thức cộng tác tối ưu giữa người và AI) thay vì cách tiếp cận từ trên xuống (buộc tất cả nhân viên phải sử dụng một công cụ cụ thể theo cách được kiểm soát chặt chẽ bởi các giám đốc điều hành và giám sát viên).
Một xu hướng khác nổi lên từ nghiên cứu là sự ưu tiên sai lầm trong việc ứng dụng AI tạo sinh. Nhiều doanh nghiệp không thu được lợi nhuận từ công nghệ này đã sử dụng nó cho tiếp thị và bán hàng, trong khi 5% sử dụng thành công lại có xu hướng tự động hóa các công việc “hành chính” chi tiết và đơn điệu hơn. Dựa trên nghiên cứu của họ, các tác giả dự đoán rằng thành công trong tương lai sẽ thuộc về những doanh nghiệp khai triển các mô hình có tính tác nhân và dễ thích ứng ở đúng nơi, trong khi những doanh nghiệp chọn cách tiếp cận chung, từ trên xuống sẽ tiếp tục thất vọng.
Sự thổi phồng AI và áp lực văn hóa
Nhìn bề ngoài, nghiên cứu của NANDA dường như ủng hộ niềm tin rằng AI tạo sinh không gì khác hơn là một bong bóng cường điệu khổng lồ sắp vỡ, không khác gì cơn sốt lao vào metaverse của các công ty trước đó. Nếu một tỷ lệ lớn các doanh nghiệp không thấy kết quả, thì chắc chắn điều đó có nghĩa là công nghệ đang được rao bán bằng những lời hứa suông, phải không?
Thời gian sẽ trả lời. Hiện tại, các công ty trên mọi lĩnh vực đang tăng cường đầu tư vào AI, hứa hẹn với khách hàng và nhà đầu tư rằng sự trỗi dậy của các hệ thống có tính tác nhân hơn sẽ mở ra một kỷ nguyên vàng của sự thịnh vượng, sáng tạo và giải trí. Đồng thời — và sau sự ra mắt của GPT-5 nhận được nhiều đánh giá trái chiều — chính Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman cho biết ông thấy một bong bóng AI đang hình thành.
Trong khi đó, sự đón nhận rộng rãi của văn hóa đối với AI có nghĩa là các công ty đang phải đối mặt với áp lực rất lớn để tích hợp công nghệ một cách nhanh chóng — nếu không muốn bị coi là lạc hậu. Như nghiên cứu của NANDA chỉ ra, sự vội vàng này, trong nhiều trường hợp, dường như đang diễn ra mà không có bất kỳ kế hoạch tính toán kỹ lưỡng nào, và kết quả là, các khoản đầu tư vào AI tạo sinh đang không mang lại kết quả gì cho nhiều công ty.
Ngay cả ở cấp độ cá nhân, AI tạo sinh cũng có thể phản tác dụng về lâu dài — ngay cả khi nó giúp tăng năng suất trong hiện tại. Ví dụ, một nghiên cứu gần đây do Workday thực hiện đã tìm thấy mối tương quan giữa việc sử dụng nhiều AI tại nơi làm việc và sự kiệt sức của nhân viên, trong khi các nghiên cứu khác tìm thấy bằng chứng cho thấy việc sử dụng AI làm suy giảm các kỹ năng tư duy phản biện.
Theo ZDNET
