Dự án nghệ thuật tại Hoa kỳ thời ‘đại khủng hoảng’ thập niên 1930

by Tim Bui
Dự án nghệ thuật tại Hoa kỳ thời ‘đại khủng hoảng’ thập niên 1930

TRÙNG DƯƠNG

Việc cắt giảm tài trợ gần đây cho các chương trình nghệ thuật, văn hóa, khoa học, giáo dục và truyền thông của chính phủ Donald J. Trump khiến người viết liên tưởng tới một thời tổng thống khác đã dùng quyền hiến định của mình để phục hồi kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân, đồng thời tạo ra các dự án nhằm nâng đỡ và nuôi dưỡng cũng chính các sinh hoạt văn hóa kể trên.

Đó là Tổng thống Franklin D. Roosevelt (1882-1945), người đã đưa Hoa Kỳ ra khỏi cuộc đại khủng hoảng kinh tế vào thập niên 1930 qua Chính sách Kinh tế Mới, gọi chung là New Deal. [Trong bài này, người viết sẽ thay phiên dùng tựa chính bằng tiếng Anh xen kẽ với tựa dịch ra tiếng Việt]

Cuộc Đại Khủng hoảng – The Great Depression

Vào cuối năm 1929 Hoa Kỳ bắt đầu bước vào một cuộc đại khủng hoảng kinh tế kéo dài gần hết thập niên 1930. Cuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng này bắt đầu với sự sụp đổ của thị trường chứng khoán ở New York vào tháng 10 năm 1929, làm tan vỡ niềm tin của người dân và gây hoảng loạn trong ngành ngân hàng, dẫn tới việc khoảng 4000 nhà băng bị phá sản. Từ đó dẫn đến tình trạng thất nghiệp, nghèo đói và bất ổn kinh tế và xã hội lan rộng. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ thất nghiệp lên tới 25%, với khoảng 15 triệu người không có công ăn việc làm. 

Thêm vào đó, hạn hán và hậu quả của việc canh tác sai lầm đã biến vùng trung nước Mỹ thành một “tô bụi” vĩ đại (Dust Bowl) dẫn tới tình trạng mất mùa, ảnh hưởng tới nông dân tại các tiểu bang như Oklahoma, Texas, Kansas, Colorado, và New Mexico. Tại vài địa phương tỷ lệ thất nghiệp cao khủng khiếp luôn, như tại Toledo, Ohio tỷ lệ thất nghiệp lên tới 80% và gần 90% tại Lowell, Massachusetts vào năm 1933.

Nhiều gia đình đành phải bỏ quê chồng chất nhau lên những chiếc xe cũ kỹ lên đường đi tìm đất sống, tạo thêm gánh nặng cho những tiểu bang khác cũng đang cầm cự với hàng ngàn, triệu người thất nghiệp tại địa phương của họ.

Một số hình ảnh quen thuộc của thời Đại Khủng hoảng trong thập niên 1930: Xếp hàng tại những trạm cứu đói công cộng. (Ảnh rarehistoricalphotos.com, fenbamst.blogspot.com)
Khoảng 2.5 triệu người đã phải rời khỏi các tiểu bang “Dust Bowl,” như Texas, New Mexico, Colorado, Nebraska, Kansas và Oklahoma, vào những năm giữa thập niên 1930. Đây là một trong những cuộc di cư lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Theo chiều kim đồng hồ: Một cơn bão bụi tại Spearman, Texas, ngày 14/4/1935; Máy móc bị chôn vùi trong một bãi đất trống của một nhà kho ở Dallas, Nam Dakota, tháng 5/1936; “Không tiền, con ốm, và xe hư!” là tựa bức ảnh năm 1937 của nhiếp ảnh gia Dorothea Lange chụp chiếc xe cũ nát của một gia đình di cư Missouri mắc kẹt gần Tracy, California; và hình ảnh bà Florence Owens Thompson, tức là người phụ nữ trong bức ảnh “Người mẹ di cư”  của Dorothea Lange, đã trở thành biểu tượng của cuộc Đại Khủng hoảng thập niên 1930. (Ảnh Wikipedia)

Tổng thống Cộng hòa Herbert Hoover thời ấy ban đầu đã phản ứng bằng sự can thiệp hạn chế của chính phủ vì tin vào chủ nghĩa cá nhân mạnh mẽ và từ thiện tư nhân. Các chính sách của ông, đặc biệt là Đạo luật Thuế quan Hawley-Smoot ban hành vào năm 1930, đã không thay đổi được tình thế vô vàn khó khăn mà còn tạo nên những hậu quả ngược lại.

Đạo luật Hawley-Smoot (ghép lại từ tên họ của Dân biểu Willis Hawley và Nghị sĩ Reed Smoot) là một đạo luật nhằm tăng thuế (tariff) đối với hàng nhập khẩu từ nước ngoài vào Hoa Kỳ lên khoảng 20%, mục đích là để bảo vệ nông nghiệp và công nghiệp nội địa. 

Hành động này đã gây ra sự trả đũa từ các chính phủ nước ngoài, và nhiều ngân hàng nước ngoài cũng bắt đầu rơi vào tình trạng phá sản. Đạo luật Hawley-Smoot đã châm ngòi cho các cuộc chiến thương mại trả đũa làm tăng giá nhập khẩu. Kết quả là thương mại quốc tế giảm 65% từ năm 1929 đến năm 1934, dẫn đến tình trạng cả xuất khẩu và nhập khẩu của Mỹ giảm đáng kể, khiến các ngành công nghiệp bị tê liệt. Đạo luật này đã nâng cao mức độ đau khổ kinh tế cho những người sống vào thời kỳ Đại Khủng hoảng.

Chính sách Kinh tế Mới New Deal

Vào cuối năm 1932, đương kim Thống đốc New York thuộc đảng Dân chủ, Franklin D. Roosevelt, đắc cử tổng thống. Ngay sau ngày nhậm chức vào cuối tháng Giêng năm sau, ông phát động một chương trình vãn hồi kinh tế gọi tên chung là New Deal, tạm dịch nghĩa là Chính sách Kinh tế mới.

Chính sách kinh tế mới là một gói toàn diện các dự án công trình công cộng, các quy định liên bang và cải cách hệ thống tài chính mà chính quyền liên bang ban hành để giúp Hoa Kỳ tồn tại và phục hồi sau cuộc Đại Khủng hoảng trong thập niên 1930. Được quảng bá dưới khẩu hiệu “3 R” – Cứu trợ (Relief), Phục hồi (Recover) và Cải cách (Reform), các chương trình của Chính sách kinh tế mới nhằm tạo ra việc làm và cung cấp hỗ trợ tài chính cho người thất nghiệp, trẻ em và người già, đồng thời bổ sung các biện pháp bảo vệ và hạn chế cho ngành ngân hàng và hệ thống tiền tệ.

Để tài trợ cho các chương trình New Deal, chính phủ liên bang đã tăng chi tiêu và vay nợ qua việc bán trái phiếu (bond) để cân bằng ngân sách; tăng thuế của nhà giàu và các tập đoàn thương mại; và cải cách hệ thống ngân hàng để khôi phục niềm tin của dân qua việc thiết lập Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC – Federal Deposit Insurance Corporation) để dân yên tâm gửi tiền ở các ngân hàng.

Một số những đạo luật ban hành thời đó nay vẫn còn hiện hành, bảo đảm sự an sinh và phát triển công bằng xã hội cho người dân—một nền móng của chủ nghĩa xã hội mà chính những quốc gia mệnh danh là đặt trên nền tảng xã hội chủ nghĩa, như Cộng sản Việt Nam chẳng hạn, cũng không có được. Trong số các đạo luật còn tồn tại này đáng kể là đạo luật thiết lập quỹ bảo hiểm tiền gửi ngân hàng FDIC mà các ngân hàng phải đóng để chúng ta an tâm khi gửi tiền để dành ở đó; và đặc biệt là quỹ An sinh Xã hội mà nhiều người trong chúng ta đang hưởng nhờ đã đóng góp vào quỹ này trong thời gian còn làm việc.


Trái, bức minh họa quảng bá mục tiêu của Chính sách Kinh tế Mới của Chính phủ Federick D. Roosevelt với khẩu hiện “3 R” – Cứu trợ (Relief), Phục hồi (Recover) và Cải cách (Reform). Phải, một trong những bức hí họa chính trị chỉ trích chính sách New Deal là “vượt quá quyền hành” của chính phủ Roosevelt. Xem thêm về các hí họa chính trị thời New Deal tại đâyđây.

Ít ai biết là trong số những chương trình nhằm tạo công ăn việc làm cho người dân còn có một chương trình gọi là Federal Art Project (FAP – Dự án Nghệ thuật Liên bang), nhằm tạo công ăn việc làm cho giới nghệ sĩ, gồm nhạc sĩ, họa sĩ, văn sĩ, diễn viên, đạo diễn và chuyên viên sân khấu, làm việc bằng chính sở trường chuyên môn của họ: đó là sáng tạo. 

Đây là một chính sách không những nhân bản mà còn nói lên ý thức của nhà cầm quyền về sự cần thiết của văn hóa và nghệ thuật mặc dù vô vàn thử thách kinh tế đương thời. Chưa kể, chính nhờ những hình ảnh các nghệ sĩ Mỹ thuộc mọi thành phần chủng tộc và giai tầng xã hội ghi nhận và sáng tạo trong thời kỳ này mà người đời sau đã có được những hình ảnh linh động và tài liệu sâu sắc về một giai đoạn bi thảm, bên cạnh ý chí vươn lên của một nước Mỹ gồm nhiều chủng tộc, mà nhiều người trong chúng ta cảm nhận với niềm hãnh diện được là một thành viên trong đó. 

Cơ quan trùm của Dự án nghệ thuật là The Works Progress Administration (Cơ quan Quản lý Sự Tiến triển của Công trình, tắt là WPA). WPA là cơ quan lớn và quan trọng trong Chính sách New Deal, và đã tuyển dụng hàng triệu người thuộc phái nam, hầu hết không có khả năng chuyên môn song được huấn luyện để thực hiện các dự án công cộng, bao gồm xây dựng các tòa nhà công, đường sá hoặc sửa sang hệ thống công viên quốc gia. Trong một dự án nhỏ hơn, gọi là Dự án Nghệ thuật, WPA/FAP đã tuyển dụng các nhạc sĩ, nghệ sĩ, nhà văn, diễn viên và đạo diễn trong các dự án nghệ thuật, kịch, truyền thông và các công tác văn hóa khác.

Dự án Nghệ thuật được thành lập vào năm 1935, ngoài việc cung cấp việc làm cho các nghệ sĩ, Dự án còn góp phần làm phong phú thêm không gian công cộng bằng các tác phẩm nghệ thuật, như tranh tường, điêu khắc.

Dự án Nghệ thuật: Ngọn hải đăng trong đêm tối

Cuộc Đại Khủng hoảng đã khiến hàng triệu người thất nghiệp, bao gồm cả những nghệ sĩ phải vật lộn để tìm việc làm. Dự án Nghệ thuật được đề ra và khai triển như một biện pháp cứu trợ, sử dụng hàng ngàn nghệ sĩ để tạo ra các bức tranh tường, tranh vẽ, tác phẩm điêu khắc, bích chương và các tác phẩm nhiếp ảnh nhằm ghi lại các hình ảnh của thời đại. Chương trình cũng thành lập các trung tâm nghệ thuật cộng đồng, thúc đẩy giáo dục và phát triển khả năng thưởng ngoạn nghệ thuật ở mọi tầng lớp quần chúng.

Dưới sự lãnh đạo của Holger Cahill, nhà văn và chuyên gia về nghệ thuật và là một di dân từ Iceland, Dự án Nghệ thuật khuyến khích thử nghiệm nghệ thuật và sự đa dạng, cho phép các nghệ sĩ khám phá nhiều phong cách diễn tả và chủ đề khác nhau do họ chọn và không có sự can thiệp của chính phủ. Sáng kiến ​​này không chỉ mang lại sự ổn định về tài chính cho giới nghệ sĩ, mà còn góp phần vào việc định hình bản sắc văn hóa đa dạng của một đất nước vốn được mệnh danh là Hiệp Chủng Quốc, để từ đó tạo sự đoàn kết trong một đất nước đang bị phân hóa trầm trọng do những khó khăn kinh tế gây nên bất ổn xã hội.

“Khi chính quyền Roosevelt tung ra hàng chục triệu đô la trong thời kỳ New Deal để tài trợ cho các nghệ sĩ, nhạc sĩ, nhà văn và diễn viên, sứ mệnh của họ không chỉ là tạo việc làm,” phóng viên văn hóa nghệ thuật Neda Ulaby của National Public Radio nói. “Họ muốn tạo ra một ấn bản văn hóa Mỹ mà mọi người đều có thể ủng hộ. Âm nhạc, các lớp học nghệ thuật, áp phích, vở kịch và nhiếp ảnh do chính quyền liên bang tài trợ được cho là sẽ đoàn kết một quốc gia đang hỗn loạn.”

Ngoài ra, một trong những mục đích của Dự án Nghệ thuật này là tạo cơ hội cho công chúng có dịp thưởng ngoạn các nghệ phẩm này trong cộng đồng của họ, như tại thư viện công, nhà bưu điện, trường học hoặc ngay cả tại các tòa án—một hình thức dân chủ hóa sự thưởng ngoạn nghệ thuật, thay vì chỉ có bậc thượng hay trung lưu mới có được cơ hội này.

Dự án Nghệ thuật này gồm bốn giai đoạn, kéo dài từ năm 1933, là lúc khởi đầu Chính sách Kinh tế Mới New Deal của TT Roosevelt, đến năm 1943 thì chấm dứt. Năm 1943 là năm Hoa Kỳ chính thức nhập cuộc chiến Thế giới Thứ hai sau khi Pearl Harbor bị Nhật tấn công. Bốn giai đoạn đó là:

• Dự án Công trình Nghệ thuật Công cộng (PWAP, tắt của Public Works of Art Projects), 1933-1934. PWAP là một chương trình cứu trợ lao động. Các nghệ sĩ được chính phủ trả lương hàng tuần.

• Ban Mỹ thuật, 1934-1943. Ban đầu được gọi là Ban Hội họa và Điêu khắc, Ban Mỹ thuật trao các khoản hoa hồng cho các nghệ sĩ thông qua các cuộc thi. Mục tiêu chính của chương trình này là có được tác phẩm nghệ thuật phẩm chất cao nhất để trưng bày tại các tòa nhà công cộng.

• Dự án Nghệ thuật Cứu trợ của Bộ Tài chính (TRAP, tắt của Treasury Relief Art Project), 1935-1938. TRAP tuyển dụng các nghệ sĩ để tạo ra các bức tranh tường và tác phẩm điêu khắc cho các tòa nhà liên bang hiện hữu lúc bấy giờ.

• Cơ quan Quản lý Tiến triển của Công trình, Dự án Nghệ thuật Liên bang (WAP/FAP, tắt của Works Progress Administration/Federal Art Project), 1935-1943. Dự án Nghệ thuật Liên bang, sau này được đổi tên thành Chương trình Nghệ thuật thuộc cơ quan Quản lý Dự án Công trình, là chương trình nghệ thuật lớn nhất trong số các chương trình của New Deal về cả phạm vi và số nghệ sĩ được tuyển dụng.

Nghệ sĩ thời Chính sách Kinh tế Mới New Deal, theo chiều kim đồng hồ: họa sĩ Alfred Castagne, cư dân Michigan, đang phác họa cảnh các công nhân làm việc trong chương trình tạo việc làm của Works Progress Administration, 1939 (Ảnh National Archives and Records Administration); họa sĩ Philip Guston làm việc trên một bức tranh tường cho kỳ Hội chợ Thế giới ở New York năm 1939. (Ảnh Smithsonian Institution); các điêu khắc gia làm việc trong Dự án Nghệ thuật. Tổng cộng 18,000 tác phẩm điêu khắc đã được sáng tại trong thời khoảng này. (Ảnh Smithsonian Archives of American Art); và một bản tin trên tờ The New York Times về số nhạc sĩ trong Dự án Cứu trợ Nghệ thuật.
Một số bích chương do các nghệ sĩ trong chương Dự án Nghệ thuật thực hiện trong thời Kinh tế Mới New Deal, nhằm cổ vũ cho các chương trình phục hồi kinh tế của chính phủ Franklin D. Roosevelt trong thời kỳ Đại Khủng hoảng. Ngoài ra, Dự án còn tổ chức các lớp dạy vẽ và mở các trung tâm triển lãm nghệ thuật ở khắp nước. (Ảnh Wikipedia) 

Khoảng từ 5,000 đến 10,000 nghệ sĩ được thuê ăn lương tuần hoặc nhận được tài trợ làm việc trong các chương trình của Dự án FAP trong suốt bốn giai đoạn kể trên. Theo Jillian Russo, tác giả bài nghiên cứu tựa là “Duyệt xét lại Dự án Nghệ thuật Liên bang,” Dự án này đã tạo ra 2,500 bức tranh tường, 18,000 tác phẩm điêu khắc, 108,000 bức họa, 200,000 bản in và gần 20,000 tác phẩm nhiếp ảnh–một công trình nghệ thuật “chưa từng có trong lịch sử Hoa kỳ.” Nhiều trong số nghệ phẩm như tranh tường hoặc điêu khắc vẫn là những tác phẩm nghệ thuật công cộng quan trọng cho đến bây giờ.

Kề từ năm 1934, chính quyền liên bang bắt đầu cho mượn hoặc chuyển giao các tác phẩm nghệ thuật được tạo ra qua Dự án Nghệ thuật New Deal cho các cơ quan công cộng và các tổ chức phi lợi nhuận trên toàn quốc để trưng tại nhiệm sở của họ. Cơ quan General Services Administration (GSA, được thành lập năm 1949) có nhiệm vụ quản lý các tác phẩm nghệ thuật này. 

Họa sĩ Boris Deutch thực hiện bức tranh tường này vào năm 1941, tựa là Works Progress Administration, tức Cơ quan Quản lý Tiến triển Công trình. Tác phẩm này hiện hữu tại tòa nhà Terminal Annex thuộc Sở Bưu điện tại 900 North Alameda Street, Los Angeles, Calif. (Ảnh Library of Congress) 

Hiện nay, GSA vẫn là cơ quan liên bang chịu trách nhiệm kiểm kê các tác phẩm nghệ thuật được cho mượn này. Bên dưới là một số tác phẩm hiện trưng bầy trực tuyến tại https://art.gsa.gov/artworks/new-deal/results

Những băng hình chụp các tác phẩm nghệ thuật bên trên cho thấy chúng thuộc đủ mọi bộ môn, từ hội họa tới điêu khắc, và bao gồm mọi loại đề tài.

Một số tác phẩm sản xuất thời New Deal hiện trưng bày rải rác khắp nước Mỹ. Độc giả có thể chiêm ngưỡng trực tuyến tại đường dẫn tại đâyhttps://livingnewdeal.org/new-deal-agencies/arts-programs/federal-arts-project/

Ngoài ra, mặc dù các nghệ sĩ không nhận chỉ đạo về đề tài phải khai thác, song để tiện cho giới thưởng ngoạn về một công trình lớn và độc đáo chưa từng có, cơ quan Văn Khố Quốc gia (National Archives) đã phân loại các tác phẩm thời New Deal thành năm thể loại, từ khám phá nước Mỹ, ca ngợi các chủng tộc đã làm nên Hiệp Chủng Quốc, tái thiết công lộ, tới loại nghệ thuật hành động (activist art) và nghệ phẩm hữu ích, trưng bày tại phòng triển lãm trực tuyến này. Mời bạn, nếu rảnh, bước vào:

 A New Deal for the Arts
https://www.archives.gov/exhibits/new_deal_for_the_arts/index.html#

Kết luận

Dự án Nghệ thuật Liên bang chính thức bắt đầu vào năm 1935 và đến 1943 thì chấm dứt, và đã tạo được nhiều thành quả đáng kể như đã trình bày ở trên. Song không có nghĩa là nó không bị chỉ trích ngay từ lúc khởi đầu.

Các nhóm đối lập với chính sách Kinh tế Mới của TT Roosevelt nói chung bao gồm các chính trị gia bảo thủ và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Họ chỉ trích các chính sách New Deal là một sự can thiệp quá mức của chính phủ vào đời sống của người dân, khác với quan điểm của họ là duy trì một chính phủ giới hạn, để mặc thị trường định đoạt, mặc dù cũng chính sách ấy đã dẫn tới sự sụp đổ của thị trường chứng khoán cuối năm 1929. Phe đối lập tìm mọi cách ngăn chặn hoặc làm suy yếu các chương trình New Deal, cho rằng nó mở đường cho Hoa Kỳ đi vào con đường của xã hội chủ nghĩa của Nga Sô.

Với Dự án Nghệ thuật, tốn tổng cộng khoảng 35 triệu Mỹ kim (gần 658 triệu Mỹ kim theo giá hiện nay), thì giới chỉ trích cho đó là một sự phí phạm tiền của dân đóng thuế. Nhiều người còn bình phẩm là những tác phẩm thời New Deal ít nhiều mang tính cách tuyên truyền, giống như của Nga Sô thời ấy, không thể coi là nghệ thuật.

Theo nhà nghiên cứu Jillian Russo, qua bài biên khảo công phu tái duyệt xét lại thành quả của Dự án Nghệ thuật New Deal, thì “[mặc dù Dự án Nghệ thuật đã tạo nên một số lớn nghệ phẩm và mức độ tham gia đông đảo của công chúng, những người chỉ trích New Deal đã phản đối sự thành công của Dự án này. Những lời chỉ trích đặc biệt thu hút sự chú ý khi Dự án Nghệ thuật bị các đối thủ chính trị tấn công, cho rằng đây là ổ chứa của những người Cộng sản và lãng phí tiền thuế của người dân. Cuộc tấn công này diễn ra nhằm phản ứng đối với hai dự luật được trình lên Quốc hội vào năm 1937, trong đó có đề nghị biến Dự án thành hoạt động thường trực. Đạo luật này thực ra là do một số nhà hoạt động khuynh tả đề ra, không phải do ông Cahill [quản đốc của Dự án Nghệ thuật], và đã gây ra phản ứng dữ dội. Những người chỉ trích cánh hữu bắt đầu suy đoán rằng ‘có bàn tay của Moscow can thiệp.’”

Dù vậy, phe đối lập đã không thay đổi được bao nhiêu vì liên tiếp ba nhiệm kỳ tiếp theo vào các năm 1936, 1940 và 1944, TT Roosevelt đã đắc cử, và cuối cùng hoàn tất các chương trình kinh tế mới của ông và đảng Dân chủ, đưa Hoa kỳ ra khỏi cuộc Đại Khủng hoảng. [Việc TT Roosevelt đắc cử liên tiếp bốn nhiệm kỳ là nguyên nhân dẫn tới sự ra đời của Tu chính án thứ 22. Quốc hội và ba phần tư các tiểu bang thông qua TCA 22 vào năm 1951, từ đấy giới hạn nhiệm kỳ của tổng thống lại còn hai nhiệm kỳ, mỗi nhiệm kỳ là bốn năm.] 

Trong suốt thập niên 1930, cuộc Đại Khủng hoảng đã gây ra những hậu quả toàn cầu, thúc đẩy sự bất ổn kinh tế và chính trị. Ở các quốc gia như Đức và Nhật Bản, khó khăn kinh tế đã góp phần vào sự trỗi dậy của các phong trào quốc gia cực đoan và quân phiệt, và cuối cùng dẫn đến Thế chiến thứ hai. [Một tình trạng tương tự hiện đang diễn ra tại nhiều nước dân chủ, như Hoa Kỳ và Âu châu, do tình trạng kinh tế ngày một khó khăn và làn sóng những người nhập cư ngày một đông do chiến tranh và ảnh hưởng của hiện tượng khí hậu biến đổi, từ đấy là sự trỗi dậy của các phe đảng quốc gia cực đoan.]

Vào ngày 7/12/1941, quân Nhật dội bom phá nát căn cứ Hải quân ở Pearl Harbor và gây tử thương cho trên 2,000 quân nhân Mỹ, dẫn đến việc Hoa Kỳ chính thức nhập cuộc chiến. Công cuộc yểm trợ chiến tranh đã đẩy mạnh ngành kỹ nghệ của Hoa Kỳ, thu hút công nhân từ mọi tầng lớp, kể cả phụ nữ. Kết quả là cuộc Đại khủng hoảng coi như chính thức kết thúc. 

Dự án Nghệ thuật Liên bang FAP trong khuôn khổ của cơ quan nhằm tạo công ăn việc làm thời New Deal cũng nhanh chóng định hướng lại. Và các nghệ sĩ mọi ngành quay sang dồn nỗ lực vào yểm trợ cuộc chiến. Dự án nghệ thuật New Deal coi như hoàn toàn giải tán vào năm 1943.

[td2025-05]

Cùng một tác giả: https://www.toiyeutiengnuoctoi.com/category/tac-gia/a-to-h/trung-duong/

Tham khảo

Đại khủng hoảng (tiếng Việt)
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_kh%E1%BB%A7ng_ho%E1%BA%A3ng

Chính sách Kinh tế mới – FDR New Deal (tiếng Việt)
Chương 11: Chính sách kinh tế mới và Chiến tranh Thế giới thứ hai
https://usis.us/tin-tuc-usis/chng-11-chnh-sch-kinh-te-moi-v-chien-tranh-the-gioi-thu-hai# https://voer.edu.vn/m/chinh-sachkinh-te-moi-cua-hoa-ki/d4833518

Luật An sinh Xã hội – Social Security Act (1935)
https://www.britannica.com/topic/Social-Security-Act-United-States-1935

An sinh xã hội ở nước Mỹ và những điều cần biết (tiếng Việt)
https://usis.us/tin-tuc-usis/an-sinh-xa-hoi-o-nuoc-my-va-nhung-dieu-can-biet

Dự án Nghệ thuật – New Deal Federal Art Project
https://en.wikipedia.org/wiki/Federal_Art_Project

Chính sách Kinh tế Mới cho Nghệ thuật – A New Deal for the Arts
https://www.archives.gov/exhibits/new_deal_for_the_arts/index.html#

Các tác phẩm Nghệ thuật thời New Deal – New Deal Artwork: GSA’s Inventory Project
https://www.gsa.gov/real-estate/design-and-construction/art-in-architecture-fine-arts/fine-arts/new-deal-artwork-gsas-inventory-project

Đường dẫn để xem tại địa phương mình cư ngụ có nơi nào trưng bày tác phẩm New Deal – Check to see if any of these artworks is available locally so you can view in person: https://art.gsa.gov/locations

Tác phẩm Nghệ thuật New Deal còn tồn tại – Living New Deal: Federal Arts Project (FAP) Sites
https://livingnewdeal.org/new-deal-agencies/arts-programs/federal-arts-project/

Các nghệ sĩ thời New Deal – Artists of the New Deal
https://www.history.com/articles/artists-of-the-new-deal

Câu chuyện thực đằng sau bức ‘Bà Mẹ Di dân’ – The Real Story Behind the ‘Migrant Mother’: Uncovering the woman behind Dorothea Lange’s famous Depression-era photograph.
https://www.history.com/articles/migrant-mother-new-deal-great-depression

Dorothea Lange – Migrant Mother: Photo Icons Explained
https://www.youtube.com/watch?v=PRNpUo4IiMw

Danh sách những người chỉ trích Chính sách Kinh tế mới – List of critics of the New Deal, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_critics_of_the_New_Deal

Xét lại Dự án Nghệ thuật Liên bang trong khuôn khổ The Works Progress Administration – Federal Art Project Reconsidered, của Jillian Russo (2018),  https://doi.org/10.1080/01973762.2018.1436800

Art Of The New Deal: How Artists Helped Redefine America During The Depression
https://www.npr.org/2020/05/25/854864293/art-of-the-new-deal-how-artists-helped-redefine-america-during-the-depression

You may also like

Verified by MonsterInsights