Một bức tranh đáng chú ý về cách thế hệ trẻ tiếp cận thông tin và quyết định về sức khỏe đang dần hiện rõ.
Theo một tường trình mới được công bố bởi công ty truyền thông toàn cầu Edelman, những người trong độ tuổi 18-34, bao gồm Thế hệ Z (Gen Z) và thế hệ Millennials trẻ, đang cho thấy sự thay đổi đáng kể trong việc đặt niềm tin khi có quyết định cho sức khỏe bản thân.
Tường trình có tiêu đề “Edelman Trust Barometer Special Report: Trust and Health” (Tạm dịch: Tường trình Đặc biệt: Thước đo Niềm tin Edelman về Niềm tin và Sức khỏe), chỉ ra rằng mặc dù bác sĩ vẫn là nguồn được tin cậy phổ biến nhất, vị thế độc tôn này đang bị lung lay mạnh mẽ ở nhóm tuổi trẻ.
Sự thay đổi trong niềm tin: Ai Là chuyên gia?
Một trong những khám phá quan trọng nhất từ tường trình của Edelman là cách nhìn nhận về chuyên môn y tế đang thay đổi. Gần một nửa số người được hỏi trong độ tuổi 18-34 (45%) tin rằng một người bình thường, nếu tự mình tìm hiểu kỹ lưỡng, có thể hiểu biết không kém gì một bác sĩ. Con số này giảm đáng kể ở các nhóm tuổi lớn hơn: chỉ 38% ở nhóm 35-54 tuổi và 23% ở nhóm từ 55 tuổi trở lên đồng tình với quan điểm này. Điều này đặt ra câu hỏi: Phải chăng định nghĩa về “chuyên gia” đang được mở rộng trong mắt giới trẻ?
Bạn bè, gia đình và mạng xã hội trở thành nguồn tham vấn quan trọng
Tường trình của Edelman cho thấy một xu hướng đáng kinh ngạc: trong vòng 12 tháng qua, 45% những người từ 18-34 tuổi đã bỏ qua lời khuyên y tế của nhà cung cấp dịch vụ (bác sĩ, phòng khám…) để nghe theo lời khuyên từ bạn bè hoặc gia đình. Đáng chú ý hơn, 38% trong số họ tin vào thông tin trên mạng xã hội thay vì lời khuyên chuyên môn. Cả hai tỷ lệ này đều cao hơn gấp đôi so với nhóm thế hệ X và Baby Boomer (những người sinh ra trong khoảng 1965-1980 và 1946-1964).
Tại sao lại có sự khác biệt lớn đến vậy giữa các thế hệ?
Bà Courtney Gray Haupt, Chủ tịch phụ trách Sức khỏe tại Mỹ và Đồng Chủ tịch Sức khỏe Toàn cầu của Edelman, nhận định rằng đây là một “sự chuyển đổi” trong cách nhìn nhận về chăm sóc sức khỏe.
Bà viết: “Các cơ quan y tế truyền thống không biến mất, họ đang được bổ sung. Những người có ảnh hưởng (influencers), bạn bè đồng trang lứa, bệnh nhân và những người sáng tạo nội dung trên mạng xã hội giờ đây là những người đóng vai chính trong câu chuyện về sức khỏe.”
Hơn nữa, tường trình này cũng chỉ ra rằng 45% nhóm người trẻ tuổi đồng ý với nhận định: “Những người không có bằng cấp y tế hoặc chứng chỉ sức khỏe chính thức có ảnh hưởng lớn đến các quyết định sức khỏe của tôi.” Con số này chỉ là 34% ở nhóm 35-54 tuổi và 22% ở nhóm 55 tuổi trở lên.
Ảnh hưởng của chính trị và thái độ với vắc-xin
Quan điểm chính trị cũng đóng một vai trò không nhỏ. Theo tường trình của Edelman, 47% người trong độ tuổi 18-34 có thể sẽ ngừng sử dụng oặc mất niềm tin vào các nhà cung cấp dịch vụ y tế vì những khác biệt về chính trị. Tỷ lệ này thấp hơn ở các nhóm tuổi khác, với 38% ở nhóm 35-54 và 22% ở nhóm 55 tuổi trở lên.
Thái độ hoài nghi về vắc-xin cũng được thấy rõ ở nhóm tuổi trẻ. Chỉ 54% Thế hệ Z và Millennials trẻ đã hoặc sẽ cho con mình tiêm chủng đầy đủ các loại vắc-xin thông thường. Con số này tăng lên 63% ở nhóm 35-54 tuổi và 69% ở nhóm 55 tuổi trở lên, theo dữ liệu từ báo cáo Edelman.
Nguyên nhân từ đâu? Vai trò của COVID-19
Ông Richard Edelman, CEO của Edelman, tin rằng phần lớn những thái độ mới này trong “hệ sinh thái sức khỏe song song” của thế hệ trẻ đã xuất hiện trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Ông trích dẫn một tường trình đặc biệt trước đó về tác động của đại dịch: “Gần 7/10 người trẻ tuổi cho biết cuộc sống của họ bị gián đoạn bởi các hướng dẫn phòng chống COVID, từ việc nghỉ học đến làm việc tại nhà. Họ cảm thấy bị bỏ lại phía sau và bị phân biệt đối xử do hậu quả của đại dịch.”
Ông tin rằng điều này dẫn đến những kết luận chính của tường trình: người trẻ trở nên tự lực hơn khi tìm thông tin y tế, họ đặt niềm tin tương đương vào nhiều nguồn khác nhau, và là những người chia sẻ tích cực các tin tức liên quan đến sức khỏe (gần 60% người trẻ chia sẻ các câu chuyện như vậy, so với 24% ở nhóm 55 tuổi trở lên).
Ông Edelman nhấn mạnh: “Thông điệp rõ ràng cho cộng đồng y tế là COVID đã thay đổi cuộc chơi đối với những người làm truyền thông, từ trong ra ngoài thành ngoài vào trong. Cụ thể, giới tinh hoa không còn kiểm soát thông tin, dù là cơ quan y tế công cộng hay các viện khoa học. Trải nghiệm cá nhân được ghi lại trên mạng xã hội giờ đây có đủ sức nặng để cạnh tranh với độ tin cậy của dữ liệu do Chính phủ hoặc thậm chí các nhà cung cấp dịch vụ y tế cung cấp.”
Thách thức và lời khuyên cho ngành y tế
Sự thay đổi này đặt ra những thách thức lớn. Bà Haupt từ Edelman gọi đây không phải là một xu hướng nhất thời mà là “sự tái định hướng cấu trúc”. Bà khuyên các tổ chức y tế phải “điều chỉnh lại cách tiếp cận để phản ánh một thế giới nơi niềm tin mang tính địa phương, chuyên môn được đa dạng hóa, và sự chân thực về cảm xúc là một yếu tố quan trọng.”
Lời khuyên cụ thể cho các tổ chức y tế là phải “gặp gỡ mọi thế hệ, đặc biệt là giới trẻ, ở nơi họ đang hiện diện—trên các nền tảng họ sử dụng, theo phong cách họ nói chuyện và thông qua những tiếng nói mà họ đã tin tưởng.” Bà nhấn mạnh rằng sự đồng cảm không chỉ là kim chỉ nam đạo đức mà còn là chiến lược kinh doanh và mệnh lệnh bắt buộc đối với cộng đồng y tế toàn cầu.
Ông Richard Edelman kết luận rằng việc chỉnh sửa thông tin sai lệch và phổ biến các sự thật khoa học “là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng thực sự cần được xử lý khẩn trương.”
Rõ ràng, ngành y tế đang đứng trước một bước ngoặt, đòi hỏi sự linh hoạt và thấu hiểu sâu sắc hơn về cách các thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z và Millennials, tìm kiếm, tin tưởng và chia sẻ thông tin về sức khỏe trong kỷ nguyên số.
Nguồn: https://www.edelman.com/trust/2024/trust-barometer/special-report-health
