Chiều thứ Sáu hằng tuần, tại sảnh tầng trệt tòa nhà IMC ở 62 Trần Quang Khải, phường Tân Định, Sài Gòn rộn ràng tiếng trò chuyện. Trên bàn, một mô hình sân khấu 3D được bày ra, từng bậc thang, tấm phông, đạo cụ được thu nhỏ chi tiết.
Đó là nơi bắt đầu buổi xem kịch của những người khiếm thị từ một mô hình sân khấu 3D, khán giả có thể chạm và hình dung cảnh trí sân khấu thực tế. Họ được nghe trước file audio giới thiệu nhân vật và bối cảnh vở kịch. 30 phút trước khi màn mở, mỗi người được phát tai nghe để làm quen với giọng mô tả viên. Trong suốt buổi diễn, bên cạnh lời thoại và âm nhạc, khán giả khiếm thị còn nghe xen kẽ phần mô tả về chuyển động, biểu cảm và cảnh trí. Đây là những chi tiết mà đôi mắt không thấy được.
Các buổi biểu diễn nầy là dự án “Từ tai đến mắt” do nhóm Sunbox khởi xướng, giúp khán giả khiếm thị tiếp cận sân khấu bằng mô tả âm thanh và mô hình xúc giác. Mỗi suất diễn chỉ có tối đa mười khán giả khiếm thị và hai tình nguyện viên giúp đỡ, nhưng sức lan tỏa vượt khỏi con số đó.
Lương Linh – người sáng lập của dự án “Từ tai đến mắt” và cũng là người đầu tiên thực hiện vai trò này tại dự án. “Khó khăn lớn nhất là xây dựng thói quen đi xem kịch. Nhiều bạn khiếm thị lớn lên thiếu cơ hội đến rạp, nên việc chọn xem kịch vẫn còn xa lạ”, anh Linh chia sẻ.
Anh Linh cho biết năm 2022, khi tu nghiệp thạc sĩ tại Vương Quốc Anh theo học bổng Chevening, anh thực hiện đề tài nghiên cứu “Triển lãm nghệ thuật dành cho người khiếm thị” và trực tiếp trải nghiệm các dịch vụ hỗ trợ khán giả khiếm thị tại rạp, trong đó có mô hình “mô tả sân khấu”. Từ những trải nghiệm này, anh nảy ra ý định đưa mô hình về Việt Nam và sau đó sáng lập dự án “Từ tai đến mắt”.
Cũng theo anh Linh mô tả sân khấu không chỉ đơn giản là kể lại hành động của diễn viên mà còn phải truyền tải ánh mắt, nét mặt, nhịp thở và cả nhịp điệu cảm xúc. Trước giờ diễn, trong căn phòng nhỏ phía sau rạp, nhóm tình nguyện viên lặng lẽ bày ra những mô hình sân khấu 3D, kiểm tra tai nghe, chỉnh micro. Bàn tay ai cũng bận rộn, xen giữa tiếng cười nhỏ là những lời dặn dò: “Có một số phân cảnh chỉ đổi màu của ánh sáng, để khán giả dễ hình dung thì đổi từ “ánh sáng vàng” thành “nhiệt độ” nhé”.
