HÀ NỘI — Tập đoàn Lego, nhà sản xuất đồ chơi Đan Mạch nổi tiếng thế giới, vừa chính thức khánh thành trung tâm sản xuất thứ hai tại châu Á ở tỉnh Bình Dương, Việt Nam. Việc này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu gia tăng, đặc biệt là nguy cơ từ các mức thuế quan của Hoa Kỳ, nhấn mạnh chiến lược ngày càng tăng của Lego trong việc bản địa hóa sản xuất để giảm thiểu rủi ro.
Tại sao lại là Việt Nam và chiến lược “đến gần người tiêu dùng”?
Trong chuyến thăm nhà máy mới vào ngày khai trương 9/4/2025, Giám đốc điều hành (CEO) của Lego, ông Niels Christiansen, đã khẳng định rằng “xây dựng một nhà máy ở đây là một lựa chọn rất tốt,” một điểm đã được xác nhận “nhiều lần” trong ba năm qua. Quyết định này không phải là ngẫu nhiên. Nó nằm trong một chiến lược lớn hơn của Lego nhằm tạo ra một mạng lưới cung ứng toàn cầu xoay quanh các khối khu vực, với mục tiêu “sản xuất sản phẩm càng gần người tiêu dùng càng tốt.”
Nhà máy trị giá 1 tỷ USD tại Việt Nam sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các sản phẩm Lego cho các thị trường đang phát triển mạnh mẽ ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, bao gồm Nhật Bản và Ấn Độ. Trước đây, các khu vực này được cung cấp bởi nhà máy của Lego tại Trung Quốc. Tuy nhiên, giờ đây, cơ sở sản xuất tại Trung Quốc sẽ tập trung chủ yếu vào thị trường nội địa khổng lồ của nước này.
Đối phó với rủi ro thuế quan và chi phí đầu tư
Một điểm đáng chú ý là ngày khai trương nhà máy Việt Nam trùng với thời điểm các mức thuế quan “đáp trả” sâu rộng do Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump áp đặt, bao gồm mức thuế 46% đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam, có hiệu lực trong thời gian ngắn. Mặc dù hầu hết các loại thuế này tạm thời được hoãn lại, mức thuế 10% vẫn được duy trì.
Liệu việc xây dựng nhà máy tại Việt Nam và sắp tới là ở Virginia, Hoa Kỳ (dự kiến hoạt động vào năm 2027 với vốn đầu tư hơn 1 tỷ USD) có giúp Lego “miễn nhiễm” hoàn toàn với thuế quan? Ông Christiansen cho rằng với việc có cơ sở sản xuất tại Mỹ, “chúng tôi có lẽ ít bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế quan hơn.”
Tuy nhiên, chiến lược địa phương hóa này đi kèm với chi phí không nhỏ. Ngoài vốn đầu tư ban đầu, việc đào tạo công nhân và ổn định sản xuất cũng cần thời gian. Thêm vào đó, các biện pháp bảo vệ môi trường cũng làm tăng chi phí. Nhà máy tại Việt Nam dự kiến sẽ là nhà máy đầu tiên của Lego vận hành bằng 100% năng lượng tái tạo vào năm 2026, với 12.400 tấm pin mặt trời được lắp đặt.
Ông Christiansen thừa nhận rằng người tiêu dùng yêu cầu các sản phẩm thân thiện môi trường nhưng “không sẵn lòng trả thêm tiền cho nó.” Do đó, Lego xem đây là một khoản đầu tư cho tương lai, có thể trở thành lợi thế cạnh tranh, chứ không phải là lý do để tăng giá sản phẩm ngay lập tức. Thực tế, chi phí lao động và khấu hao của Lego vào năm ngoái đã tăng hơn gấp ba lần so với một thập kỷ trước, góp phần làm giảm 8.7 điểm phần trăm trong biên lợi nhuận hoạt động xuống còn 25.2%. Mặc dù tỷ lệ này vẫn cao, các nhà máy mới có thể tạo thêm áp lực lên lợi nhuận.
Bối cảnh ngành công nghiệp đồ chơi và những thách thức
Mặc dù Lego đang nỗ lực giảm thiểu rủi ro thông qua sản xuất tại chỗ, công ty vẫn có thể bị ảnh hưởng nếu các mức thuế quan của Trump làm suy giảm kinh tế toàn cầu và niềm tin của người tiêu dùng. Ngành công nghiệp đồ chơi nói chung đang đối mặt với thách thức lớn, khi khoảng 70% sản lượng đồ chơi toàn cầu được sản xuất tại Trung Quốc – quốc gia hiện đối mặt với tổng mức thuế bổ sung lên tới 145% từ Hoa Kỳ. Con số này đối với đồ chơi phân phối tại Mỹ được cho là khoảng 80%.
Ông Greg Ahearn, Chủ tịch Hiệp hội Đồ chơi Hoa Kỳ, cảnh báo: “Thuế quan sẽ làm tăng giá đồ chơi” và “ảnh hưởng đến việc làm trong ngành.” Ông cũng lo ngại rằng “khi giá đồ chơi an toàn, đã được kiểm định tăng lên, nó có thể đẩy các gia đình đến việc mua đồ chơi không được kiểm soát” từ các nguồn không rõ ràng.
Lego sẽ vượt qua thử thách?
Ông Christiansen cho rằng còn “quá sớm để nói” thuế quan sẽ tác động đến ngành như thế nào. Lego đã chứng tỏ khả năng phục hồi tốt, với doanh số tăng trong đại dịch COVID-19 và việc thu hút được lượng lớn người hâm mộ trưởng thành, giúp công ty hoạt động tốt hơn các đối thủ như Hasbro và Mattel.
Một điểm nhấn thú vị tại nhà máy mới ở Bình Dương là bức tranh ghép hình rồng được tạo thành từ 730.000 viên gạch Lego, mất 3.100 giờ để hoàn thành.
Liệu chiến lược đẩy mạnh sản xuất tại địa phương có giúp Lego vượt qua được những thách thức từ thuế quan và duy trì đà tăng trưởng hay không sẽ sớm được kiểm chứng.
