CHU TẤT TIẾN
Ngày 26/10/2025, một hiệp nghị hòa bình vừa được ký kết giữa Thái Lan và Campuchia tại cuộc họp Thượng Đỉnh Kuala Lumpur dưới sự chứng kiến của Tổng Thống Donald Trump và Thủ Tướng Mã Lai Anwar Ibrahim, chấm dứt một thập niên căng thẳng giữa biên giới của hai quốc gia. Những phát ngôn khiêu khích nhau đã ngưng, súng đạn đã thôi nổ tại vùng biên giới này.
Hiệp ước hòa bình giữa hai quốc gia Đông Nam Á Châu đã được tạo dựng từ những lời lẽ cứng rắn của Tổng Thống Donald Trump là nếu hai bên không ngưng chiến làm cho hàng chục người chết và đẩy hàng trăm ngàn người của cả Thái Lan và Campuchia lâm vào cảnh màn trời chiếu đất, thì Mỹ sẽ áp đặt thêm Tariff cho cả hai quốc gia. Ngôn từ mạnh mẽ của Tổng Thống Trump đã buộc hai bên phải suy nghĩ lại và nhận chấm dứt cuộc chiến vô nghĩa này. Theo hiệp định, Thái Lan sẽ trao trả 18 người lính Campuchia và cho di chuyển các khí cụ nặng như đại bác, súng cối và mìn bẫy đặt tại biên giới. Phía Campuchia cũng rút quân đội ra xa khỏi vùng giao tranh. Hai vị lãnh đạo của hai quốc gia sẽ cùng ngồi xuống với nhau để tìm ra phương pháp giải quyết những căng thẳng có từ nhiều thập niên, cũng dưới sự chứng kiến của Mã Lai và đại diện của Hoa Kỳ. Trong khi đó, quân đội Mã Lai sẽ được điều động đến để canh chừng cả hai bên, không cho xung đột nữa, cũng như sẽ dàn hòa những phát ngôn căng thẳng của dân chúng hai miền, tránh cho những mầm mống căng thẳng lại tái diễn.
Một hành động đáng ghi nhận là trong buổi ký kết tại Kuala Lumpur, Tổng Thống Trump đã “co-sign” cùng ký tên vào bản hiệp ước với chữ ký của các lãnh đạo Mã Lai, Thái Lan và Campuchia như Thủ Tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul, Thủ Tướng Campuchia Hun Manet và Thủ Tướng Mã Lai Anwar Ibrahim. Sự kiện trọng đại này đã đánh dấu một bước tiến mới của Tổng Thống Trump khi ông muốn chứng tỏ cho thế giới thấy ông là người trung gian kêu gọi chấm dứt cuộc chiến, đem lại hòa bình cho miền đất Đông Nam Á Châu này. Thực tế, bên cạnh lời phát ngôn mạnh mẽ của Tổng Thống Trump yêu cầu hai quốc gia chấm dứt xung đột, nếu không, sẽ bị áp đặt Tariff nặng lên hàng xuất cảng của Thái Lan và Campuchia, làm tăng gánh nặng lên nền kinh tế vẫn đang èo uột, thì Thủ Tướng Mã Lai đã hăng hái liên lạc với Thủ Tướng mới của Thái Lan, Anutin Charnvirakul và Thủ Tướng Hun Manet, nguyên là con trai lớn của Hun Sen, người cai trị Campuchia từ gần 40 năm. Các cuộc điện đàm liên tục của Tổng Thống Trump và Thủ Tướng Mã Lai Anwar Ibrahim đã buộc Thái Lan và Campuchia phải suy nghĩ lại kế hoạch chiến tranh của mình và nhượng bộ lẫn nhau.
Tại buổi ký kết hiệp ước hòa bình, Tổng Thống Trump đã hân hoan gọi đó là một biến cố lịch sử vĩ đại. Lời phát biểu của Tổng Thống Trump đã được cử tọa hoan hô nhiệt liệt. Có thể nói, không chỉ Thái Lan và Campuchia cũng như Mã Lai vui mừng mà cả khối Đông Nam Á Châu cũng thở ra nhẹ nhõm, vì một khi chiến tranh giữa hai quốc gia này nổ ra, thì ảnh hưởng đến gần như toàn bộ Á Châu. Thái Lan và Campuchia đều có bạn hàng ở các nước Á Châu, riêng Thái Lan thì mạnh hơn Campuchia nhiều lần khi có hàng xuất cảng nhiều hơn đến các quốc gia Mỹ châu và Âu châu.
Hàng hóa của Campuchia thô lậu hơn, không giá trị nhiều, ngoài thực phẩm đóng hộp, mà vẫn bị nhiều nước Á Châu tẩy chay khi quốc gia này vẫn sống trong chế độ độc tài không khác gì Cộng Sản. Hun Sen, Thủ Tướng đầu tiên của Campuchia, trước đây là Cambodia, sau khi chế độ Cộng Sản quá khích của Ieng Sary và Pol Pot đã bị Cộng Sản Việt Nam tiêu diệt, thì lại áp dụng một mô hình “Cộng Sản – Không Cộng sản,” nghĩa là độc tài, áp chế dân chúng với bàn tay sắt bọc nhung. Sau này, cũng chính Hun Sen lại ngả theo Trung Hoa Cộng Sản, khiến đa phần thế giới tẩy chay. Hiện nay, dư luận thế giới coi Campuchia là chợ buôn người, buôn lậu ma túy và cờ bạc. Chính quyền Việt Nam đã phải vất vả đối phó với chợ buôn người của Campuchia khi những tên đầu đảng vẫn tìm cách mua chuộc những người dân Việt thôn quê, ham vui và ham tiền, để rồi bị bán làm nô lệ trong các trại cầm giữ khủng bố, đòi tiền chuộc mạng.
Trở lại nguồn gốc của sự xung đột giữa hai quốc gia láng giềng này, thế giới biết rằng mục tiêu của cả hai bên là nhằm làm chủ khu đền Angkor Empire đã có từ ngàn năm nay. Angkor Wat được xây dựng tại Cambodia (Campuchia hiện nay) dưới thời vua Khmer là Suryavarman II vào thế kỷ thứ 12, là đền thờ của người Hindu, Ấn Độ, thờ thần Vishnu, nhưng không rõ lý do gì, sau đó lại biến cải thành đền thờ Phật Giáo. Cả khu này rộng hơn 400 mẫu, và có những đường dẫn nước vòng quanh khu điện dài tới 5 cây số. Người Cambodia vẫn hãnh diện đây là kiến trúc của người Cambodian và treo cờ quốc gia của mình lên nóc điện mặc dù đó là công trình của người Hindu. Đến thế kỷ thứ 20, Cambodia xin UNESCO công nhận đó là Di Sản Văn Hóa của Thế Giới. Nhiều quốc gia đã tiếp tay giúp khôi phục toàn bộ khu đền này đã bị bỏ hoang từ nhiều thế kỷ: Pháp, Nhật, Ấn Độ, Đức, Mỹ, Nam Hàn, Trung Hoa, và Ý Đại Lợi.
Như thế thì khu đền này chính thức thuộc Cambodia. Nhưng tại sao Thái Lan lại nhận đó là tài sản của mình? Theo lịch sử của hai nước, thì Cambodia vào những thế kỷ 13 rất yếu, nên Thái Lan đã từng mang quân sang xâm chiếm Cambodia, và dĩ nhiên, chiếm đền Angkor Wat. Có thể nói là phần lớn đất đai của Cambodia đã bị lọt vào tay Thái Lan, quốc gia xâm lăng Cambodia nhiều lần. Khu đền Angkor Wat liên tục đổi chủ. Khi Thái Lan, vì vấn đề nội bộ, rút quân cai trị về nước, thì Cambodia lại treo cờ mình lên, khi Thái Lan rảnh tay với nội trị, lại mang quân sang chiếm đền Angkor, treo cờ Thái Lan lên, dần dần người Thái tin rằng chính mình đã xây đền Angkor Wat.
Một yếu tố không kém phần quan trọng là sau mỗi lần Thái Lan sang cướp bóc Cambodia, lại mang về nước mình, những thanh niên thiếu nữ Cambodia làm nô lệ, mà những người này lại rành rẽ về kiến trúc, âm nhạc, vũ điệu và ngôn ngữ, cho nên, dần dần mang đến Thái Lan những hình thái văn hóa của Cambodia. Thật ra ngôn ngữ của người Thái sau này không những bị ảnh hưởng của tiếng Pali mà còn bị ảnh hưởng nhiều của tiếng Khmer. Cũng vì bị ảnh hưởng nhiều về ngôn ngữ và văn hóa Khmer, nên qua nhiều thế kỷ, người Thái gần như quên lãng vụ đền Angkor cho đến gần đây, bất ngờ, trong một buổi trình diễn Soap Opera, một diễn viên đã hát những câu cho rằng Angkor Wat là của người Thái Lan, cần đòi lại. Từ đó, dư luận sôi nổi hẳn lên với những bài báo, thông tin đòi Campuchia trả lại nguyên thủy của đền Angkor cho người Thái Lan. Những năm 2023 và 2024, nhiều cuộc xung đột nhỏ diễn ra tại biên giới hai nước, gần Angkor Wat. Một số binh sĩ của hai bên đã bắn nhau, giết chết vài người. Đến tháng Bảy năm 2025, các xung đột nhỏ biến thành lớn. Campuchia bố trí súng nặng bắn sang Thái Lan, giết một số thường dân. Thái tấn công Campuchia bằng không quân. Cả hai quốc gia tấn công lẫn nhau. Trong hai tháng Tám và Chín năm nay, các trận chiến lớn đã diễn ra nhiều ngày, khiến dư luận thế giới cực kỳ lo ngại.
Khi tình hình căng thẳng, sắp biến thành chiến tranh lớn, Tổng Thống Donald Trump đã liên lạc với Mã Lai, yêu cầu tiếp tay giải quyết cuộc chiến này. Mã Lai hân hoan nhập cuộc và cùng với Hoa Kỳ yêu cầu Thái Lan và Campuchia ngưng chiến để bàn thảo về một cuộc đình chiến lâu dài. Hy vọng lần này, Thái Lan và Campuchia sẽ giải quyết dứt điểm vấn đề tranh chấp ngôi đền, đem lại hòa bình cho miền Đông Nam Á Châu.
Chu Tất Tiến
Tháng 11, 2025.
Cùng một tác giả: https://www.toiyeutiengnuoctoi.com/category/tac-gia/q-to-z/chu-tat-tien/
Tham chiếu:
https://hanoionline.vn/dau-tranh-chong-lai-toi-pham-lua-dao-o-campuchia-365448.htm
https://aseannow.com/topic/260733-why-do-thais-believe-angkor-wat-belongs-to-them
https://en.wikipedia.org/wiki/Angkor_Wat
https://www.msn.com/en-gb/news/world/cambodia-and-thailand-sign-expanded-ceasefire-alongside-truce-broker-trump/ar-AA1PcwFg?ocid=BingNewsSerphttps://www.bbc.com/news/articles/cdjxje2pje1o
