KIỀU MỸ DUYÊN
Ở Mỹ lâu năm, đồng bào tị nạn cũng quen với phong tục, tập quán của người bản xứ như lễ Halloween, lễ Tạ Ơn, ở Việt Nam không có những ngày lễ này.
Vào ngày 31 tháng Mười hàng năm, lễ Halloween được tổ chức rất lớn, mọi người đã trang hoàng nhà cửa từ đầu tháng Mười. Vào ngày lễ Halloween, nhà nhà chuẩn bị kẹo để gần cửa chính của nhà mình và mở đèn.
Tục truyền rằng, nhà nào ngày ma quỷ có trẻ con đến nhiều thì nhà đó sẽ làm ăn khá. Khá hay không thì chưa biết nhưng những tiếng cười của trẻ thơ, những tiếng nói rộn ràng của trẻ thơ làm cho chủ nhà vui hơn, sống lại thời thơ bé.
Ở đây, chúng tôi muốn nói tuổi thơ của người Mỹ, chứ ở những quốc gia chiến tranh như Việt Nam, nhất là nhà nào ở gần tổng Y viện Cộng Hòa hay gần nghĩa trang quân đội Hạnh Thông Tây, thì ngày nào cũng thấy quan tài, nhìn người quả phụ thiểu não, làm sao cười được?
50 năm trước, người tị nạn Việt Nam còn mở cửa để đón những đứa trẻ dễ thương thăm viếng nhà của quý vị để cho kẹo, để nghe tiếng cười hồn nhiên của trẻ thơ, nhưng bây giờ thì lại khác, có những nhà không để đèn sáng, không dám mở cửa, vì sợ người không tốt nhân cơ hội lễ Halloween này thành ma quỷ đến viếng nhà thì thê thảm lắm.
Lễ hội Halloween có nguồn gốc từ lễ hội cổ xưa của người Celt (một dân tộc ở vùng trung tâm châu Âu tại Hallstatt, Áo), đặc biệt là lễ hội Samhain (Samhain là một trong bốn lễ hội lớn truyền thống của người Gaelic, đánh dấu khởi đầu mùa Đông và ở vùng nội địa Ireland, thời gian này thường trùng với đợt sương giá đầu tiên. Các bộ tộc tụ họp, mở tiệc và đốt lửa trại). Người Celt tin rằng vào ngày này, ranh giới giữa thế giới người sống và người chết trở nên mờ nhạt và linh hồn của người đã khuất có thể quay trở lại trần gian. Để xua đuổi những linh hồn xấu, họ đã thắp lửa lớn và đeo mặt nạ để tránh bị ám ảnh. Halloween trở thành một lễ hội lớn trên toàn cầu, thu hút hàng triệu người tham gia với các hoạt động như hóa trang, đi lừa hay nhận kẹo (trick or treat) và các trò chơi thú vị.
Halloween là dịp để tôn vinh sự sống và cái chết: thế giới của người sống và thế giới của người chết. Bằng cách đeo mặt nạ và hóa trang thành các linh hồn, người Celt mong muốn xua đuổi các linh hồn xấu xa và bảo vệ mình khỏi những nguy hiểm từ thế giới bên kia. Halloween là thời điểm để mọi người tưởng nhớ những người đã khuất, giúp họ tìm thấy sự bình yên trong thế giới bên kia. Halloween cũng là dịp để thể hiện sự sáng tạo và niềm vui: các trò chơi, việc trang trí nhà cửa và những bộ trang phục kỳ quái tạo cơ hội cho mọi người thể hiện cá tính và sự sáng tạo của mình.
Lễ hội Halloween không thể thiếu những phong tục đặc trưng, mang đậm tính văn hóa và vui nhộn, tạo nên không khí đặc biệt vào mỗi dịp cuối tháng Mười:
Phong tục hóa trang
Đây là phong tục nổi tiếng nhất của Halloween. Trẻ em sẽ mặc những bộ trang phục kỳ quái, ma quái hoặc ngộ nghĩnh và đi từ nhà này sang nhà khác, gõ cửa và nói câu “Trick or Treat.” Chủ nhà sẽ tặng kẹo hoặc các món quà nhỏ cho trẻ em, nếu không, trẻ em sẽ “lừa” lại với những trò nghịch ngợm vui nhộn.
Phong tục khắc bí ngô
Một trong những hình ảnh đặc trưng của Halloween là những quả bí ngô được khắc thành hình mặt cười hoặc mặt ma quái và đặt đèn trong đó. Đây là truyền thống bắt nguồn từ một câu chuyện cổ về Jack, người đã lừa dối quỷ và phải lang thang mãi mãi với chiếc đèn làm từ củ cải, sau này được thay thế bằng bí ngô.
Phong tục trang trí nhà cửa
Trong dịp Halloween, mọi người thường trang trí nhà cửa với những hình ảnh ma quái như mạng nhện, dơi, các bóng ma và những bộ xương, tạo nên không gian u ám và kỳ bí. Đây cũng là cách để thể hiện sự sáng tạo của mỗi người trong gia đình.
Phong tục diễu hành trên đường phố
Nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên và gia đình, tham gia các bữa tiệc hóa trang vào đêm Halloween. Các buổi tiệc này thường có các trò chơi, múa hát và các món ăn đặc trưng như bánh quy hình ma, rượu táo, hay các món ăn mang tính biểu tượng của lễ hội.
Phong tục kể chuyện ma
Truyền thống của Halloween cũng bao gồm việc kể các câu chuyện ma, những câu chuyện kinh dị hấp dẫn. Các câu chuyện này được truyền miệng qua các thế hệ, làm cho không khí của Halloween thêm phần kịch tính và ly kỳ.
Những phong tục này không chỉ làm cho lễ hội Halloween trở nên sinh động và vui vẻ mà còn giúp mọi người thể hiện sự sáng tạo và sự kết nối cộng đồng. Halloween mang lại niềm vui và là cơ hội tuyệt vời để cùng nhau chia sẻ những khoảnh khắc thú vị trong cuộc sống.
Ngày Halloween, trẻ em hóa trang, đeo mặt nạ hình ma quỷ, mang theo cái giỏ từ nhà này đến nhà khác và hô lên “Trick hay Treat” để xin kẹo. Nhà nào cũng trang trí thật đẹp, đèn sáng choang. Các cơ sở thương mại trang trí trưng bày bí ngô. Những người lớn đi với trẻ con đến từng nhà xin kẹo, kể cho nhau nghe chuyện ma, những câu chuyện kinh dị hấp dẫn, được truyền miệng từ đời này sang đời khác.
Halloween ngày nay khác với nửa thế kỷ trước, bây giờ Halloween ông bà, cha mẹ chỉ dẫn con cháu đến những khu sang trọng, đèn sáng choang, những khu phức tạp không ai dám tới vì vấn đề an ninh.
Hy vọng lễ Halloween còn mãi để cho trẻ con và người lớn có cơ hội vui chơi, đi xin kẹo từ nhà này sang nhà khác.
Chúc quý đồng hương có một đêm Halloween tuyệt vời, và tiếng “Trick or Treat” reo vui khắp phố phường. Chúc các cháu nhỏ bình yên trong đêm đi xin kẹo và được nhiều kẹo.
Orange County, 10/2025
(kieumyduyen1@yahoo.com)
Cùng một tác giả: https://www.toiyeutiengnuoctoi.com/category/tac-gia/a-to-h/kieu-my-duyen/
