CHU TẤT TIẾN
Có thể nói nhiều người Mỹ gốc Việt không biết phân biệt rõ những quyền lợi về Y Tế, ngoài Medical và Medicare, như SSDI, SSI, EDD Disability Benefits và Worker Compensation. Vì thế, đa số đơn xin trợ cấp tài chánh khi mắc bệnh hoặc gặp tai nạn bị từ chối.
Lý do đơn xin của họ bị bác vì người làm đơn không biết phân biệt thế nào là trợ cấp từ SSDI, SSI, EDD disability benefits và worker compensation (viết tắt là Worker Comp) cũng như không nộp đủ những chi tiết về bệnh tật hoặc tai nạn của mình. Sau khi bị từ chối thì làm đơn khiếu nại gửi đi khắp nơi, khi được, khi không. Vì việc chưa hiểu thấu đáo này mà đa số người mình, khi bị tật bệnh hay tai nạn liền nghĩ ngay đến việc xin SSI, mà quên đi ba trợ cấp còn lại.
Để giúp cho cộng đồng mình hiểu tường tận phương thức xin hưởng trợ cấp tài chánh khi mắc bệnh, dưới đây là những khác biệt của bốn chương trình đều nhắm vào mục tiêu giúp người có bệnh hoặc gặp tai nạn:
SSDI (Social Security Disability Insurance)
SSDI là chương trình của liên bang được ban hành từ năm 1956 dưới Đề luật Social Security Act. Tên gọi của chương trình này, nguyên thủy là Disability Insurance Benefits (DIB), hoặc Title II Disability Benefits, được thành lập năm 1935 nhưng không bao gồm Disability Insurance (Bảo hiểm An sinh Xã hội).
Sau hơn hai thập niên tranh cãi về danh từ, về nguồn tài chánh, cũng như về người thụ hưởng, những quyền lợi về tật bệnh được giới thiệu ra công chúng vào năm 1956, và được ký thành luật bởi Tổng Thống Dwight D. Eisenhower vào ngày 1/8/1956.
Thoạt đầu, luật này giới hạn và chỉ trả tiền hàng tháng cho người thụ hưởng từ 50 tuổi trở lên bị tật nguyền (thể xác hoặc tinh thần) hoặc bị tai nạn. Sau đó, đến năm 1960, điều kiện về tuổi tác bị hủy bỏ, người bệnh tật hay gặp tai nạn ở bất cứ tuổi tác nào đều được chấp thuận cho thụ hưởng SSDI.
Mục đích của SSDI (còn được gọi là SSD) là chương trình trả tiền hàng tháng, (giống như việc mua bảo hiểm hàng tháng) dài hạn cho những ai đã từng đi làm, đóng thuế và đóng góp vào hệ thống Social Security qua việc làm của họ nhưng bất ngờ không thể đi làm được nữa vì bệnh tật.
Một khi chứng minh được đủ tiêu chuẩn, người xin SSDI sẽ được yểm trợ cho ít nhất là 12 tháng hoặc cho đến khi qua đời.
Thường thì SSDI trợ cấp nhiều hơn là SSI, đôi khi được $1,600/ một tháng. Hiện nay, SSDI lấy từ quỹ Social Security Trust Fund, được cung cấp bởi IRS (Internal Revenue Services), dưới điều luật Federal Insurance Contributions Act (FICA).
The maximum Social Security Disability Insurance (SSDI) benefit for 2025 is $4,018 per month, an increase from the previous year, though most recipients receive significantly less, with average benefits around $1,580 monthly; this maximum is for those with high earnings, reflecting their lifetime contributions, and is subject to Cost-of-Living Adjustments (COLA) set by the Social Security Administration (SSA).
Key Figures for 2025
- Maximum SSDI Benefit: $4,018 per month.
- Average SSDI Benefit: Around $1,580 per month.
- Substantial Gainful Activity (SGA) Limit (Non-Blind): $1,620 per month.
- SGA Limit (Blind Recipients): $2,700 per month.
How it’s Determined
Your SSDI benefit is based on your earnings history, specifically your Average Indexed Monthly Earnings (AIME), calculated by the SSA using a specific formula to determine your Primary Insurance Amount (PIA).
Important Notes
Người được lãnh SSDI thì đương nhiên sẽ nhận được bảo hiểm sức khỏe Medicare sau 24 tháng nhận yểm trợ. Chương trình SSDI được giao cho Sở An Sinh Xã Hội (Social Security Administration) để thi hành.
SSI Supplemental Security Income
Khác với SSDI- Social Security Disability Insurance, SSI là chương trình giúp cho những cá nhân với lợi tức thấp, các trẻ em tật nguyền.
Bất cứ ai là công dân Mỹ dù không từng làm việc cho có đủ số credit hay từng đóng thuế, cũng có thể xin trợ cấp về housing và cash aid. Có thể nói đại đa số người Mỹ gốc Việt sang Mỹ lúc lớn tuổi, không thể kiếm được việc làm, đều chờ đến 65 tuổi thì “apply” tức đi xin tiền SSI. Người thụ hưởng SSI, nếu đủ tiêu chuẩn, sẽ được hưởng Health Coverage ngay khi đơn được chấp thuận.
Điều cần lưu ý là một cá nhân có thể “qualified” cho cả hai chương trình, nếu hội đủ điều kiện cho cả hai chương trình. Điều này được gọi là thụ hưởng “concurrent benefits” tùy theo từng trường hợp. Một vài chương trình của chính phủ như MEDICAID và CHIP cũng yểm trợ tài chánh cho các cơ sở Health Care và các dịch vụ khác cho những cán nhân bị tật bệnh. Việc làm đơn xin SSI thì dễ hơn xin SSDI, chỉ cần tới cơ sở cung cấp SSI tùy tiểu bang, thành phố. Trường hợp gặp trục trặc mà Sở Xã Hội không giải quyết được, thì tìm đến các Luật Sư về Disability (Disability Lawyer), nơi đây, họ sẽ giúp thủ tục điền đơn Free.
Mức trợ cấp tối đa của chương trình Supplemental Security Income (SSI) liên bang trong năm 2025 là 967 Mỹ kim mỗi tháng cho một cá nhân và 1.450 Mỹ kim mỗi tháng cho một cặp vợ chồng. Mức này tăng so với năm 2024 do điều chỉnh theo chi phí sinh hoạt (Cost-of-Living Adjustment – COLA).
Đây là mức căn bản của liên bang. Trên thực tế, số tiền quý vị nhận được có thể thấp hơn tùy theo nguồn thu nhập khác, tài sản, và hoàn cảnh sinh hoạt, hoặc cao hơn nếu tiểu bang nơi quý vị cư trú có trợ cấp bổ sung thêm.
Các yếu tố sau có thể ảnh hưởng đến mức trợ cấp:
-Nguồn thu nhập khác: Thu nhập từ việc làm, tiền an sinh xã hội, lương hưu, hoặc các nguồn không phải từ việc làm khác sẽ làm giảm số tiền SSI được nhận.
-Điều kiện sinh hoạt: Nếu sống trong nhà của người khác, hoặc không trả đủ phần chi phí ăn ở của mình, mức trợ cấp có thể bị giảm.
-Trợ cấp bổ sung của tiểu bang: Một số tiểu bang chi thêm tiền ngoài mức SSI của liên bang, làm tăng tổng số tiền trợ cấp.
EDD disability benefits
EDD Disability Benefits (viết tắt là EDD) được trả từ tiền thuế của tiểu bang, điều kiện cũng tương tự như SSDI, nghĩa là người muốn được thụ hưởng phải từng đi làm, và phải đóng góp vào chương trình Disability Insurance của tiểu bang. EDD khác với SSDI ở chỗ EDD do tiểu bang tài trợ, còn SSDI thì do liên bang tài trợ.
Một người có thể nhận được sự trợ giúp từ cả hai chương trình, nhưng quyền lợi của SSDI sẽ bị trừ đi ít nhiều tùy theo từng trường hợp (Offset Benefits). Lưu ý: Không thể vừa nộp đơn xin EDD vừa xin SSI.
Một điểm khác biệt giữa EDD và SSDI là, EDD là chương trình trợ giúp tài chính ngắn hạn cho người không thể đi làm full-time được vì bệnh tật cơ thể, vì tâm thần, bị thương vì tai nạn, hộ sản, giải phẫu hoặc phải theo chương trình kiêng rượu và ma túy, trong khi SSDI thì trợ cấp đến cả đời.
EDD có thể trợ cấp từ $50.00/một tuần hoặc đến $1,681.00/một tuần cho thời gian tối đa là 52 tuần.
Lưu ý: Được lãnh EDD không có nghĩa là được bảo đảm còn việc làm (job) sau khi hết bệnh, nhưng việc làm của người được trợ cấp có thể được bảo vệ qua Family and Medical Leave Act (FMLA), hoặc the California Family Rights Act (CFRA).
Đơn xin trợ cấp cho EDD phải gồm những yếu tố sau đây:
-Tên họ, ngày sinh, địa chỉ, số an sinh xã hội, Bằng lái xe hoặc ID card, hoặc Passport có hình. Với chương trình SSDI và EDD phải thêm: W2, bill tiền điện, nước, hoặc giấy khais.
-Báo cáo về lương phụ trội: Part-time job, sick-leave, paid time off, vacation pay, nghỉ hàng năm, và lương sau khi đã nghỉ bệnh.
Ngoài ra người bệnh phải là bệnh nhân của một bác sĩ trong vòng sáu ngày sau khi mắc bệnh hoặc tai nạn (đôi khi cần phải có sự chứng minh của cảnh sát và cán sự xã hội, nếu trường hợp không bình thường) và phải thường xuyên được điều trị. Nếu là bệnh nhân của chương trình cai nghiện rượu hoặc ma túy, phải có địa chỉ và số phôn nơi điều trị.
Trợ cấp tài chính sẽ được tính ngay từ ngày đầu tiên khi người bệnh nghỉ làm. Người bệnh không thể khai sớm hơn ngày bệnh chín ngày và không chậm hơn 49 ngày kể từ ngày bị tai nạn, hoặc phải đi điều trị vì bệnh.
Workers’ compensation (gọi tắt là workers’ comp)
Workers’ comp là chương trình bảo hiểm cho những nhân viên đang đi làm mà gặp tai nạn nghề nghiệp hoặc mắc bệnh trong khi làm việc. Cũng tương tự như bảo hiểm xe cộ, người nhân viên đang làm việc được chi trả mọi chi phí liên quan đến việc điều trị và mất lương bổng.
Workers’ comp là chương trình bảo hiểm do chính phủ quy định buộc các cơ sở làm việc, công ty, hãng xưởng, văn phòng tư nhân phải mua để trả tiền bệnh viện, tiền khám bệnh, thuốc uống đồng thời phải trợ cấp tiền mặt cho các nhân viên mắc bệnh hoặc gặp tai nạn.
Chính phủ không can thiệp vào việc chi trả, do đó nhiều công ty, hãng xưởng đặt ra các điều kiện giới hạn việc làm của nhân viên để khỏi phải trả số tiền này, vì đôi khi chỉ cần một vài trường hợp chi trả cho nhân viên gặp tai nạn mà công ty, hãng xưởng gần như bị sập tiệm, một khi người nhân viên gặp tai nạn có luật sư giỏi, cho rằng công ty, hãng xưởng đó không cải thiện điều kiện làm việc của nhân viên, khiến gây ra tai nạn.
Một trường hợp cá nhân như sau: một tài xế xe cẩu bị chính cần cẩu đè làm gãy chân tay, luật sư điều tra và biết rằng cái cần cẩu đó đã được sử dụng lâu năm và từng được chuyên viên đề nghị thay thế nhưng chủ nhân lờ đi. Trường hợp khác, một hãng may quần áo, chẳng may bị cháy vì chập điện, nhiều người bị thương nặng, có người chết. Luật sư bảo hiểm điều tra và biết rằng hãng này thiếu cửa cấp cứu, thiếu phương tiện chữa lửa, vì thế luật sư đâm đơn kiện đòi bồi thường bằng tổng số tiền thu được của hãng đó, khiến cho hãng phải đóng cửa.
Trường hợp mà hãng khai phá sản, vì không có tiền bồi thường, thì chủ nhân đó sẽ phải đi tù, và chính phủ sẽ tịch thu hết tiền trong nhà băng của chủ nhân để trợ cấp cho những nhân viên bị thương, nếu thiếu hụt thì sẽ chuyển sang chương trình SSDI hoặc SSI.
Trên đây là những điều kiện để được hưởng trợ cấp tài chánh một khi mắc bệnh nặng, gặp tai nạn, nghỉ hộ sản, hoặc phải đi điều trị tại cơ sở cai nghiện.
Những điều kiện trên tương đối là không khó khăn gì, nhưng theo kinh nghiệm cá nhân, trước khi về hưu, tôi giữ nhiệm vụ California State Examiner (Thẩm Định Viên Tiểu Bang California), đã gặp rất nhiều trường hợp người mình (và ngay cả người Mỹ bản xứ) đã bị từ chối đơn xin trợ cấp EDD vì thiếu hồ sơ và khai không đồng nhất.
Mức trợ cấp tối đa hằng tuần của chương trình Workers’ Compensation) tại California trong năm 2025 là 1.680,29 Mỹ kim. Số tiền này được tính dựa trên lương trung bình hằng tuần của tiểu bang là $1,704. Người khi đi làm lương càng cao thì số tiền được lãnh hàng tuần càng cao, dĩ nhiên mức đụng trần vẫn là tối đa $1,680.29 một tuần.
Những người nộp đơn đã bị từ chối (Denied), gửi khiếu nại (Appeal) lên Bộ EDD, và bộ đã chuyển hồ sơ của người khiếu nại đến văn phòng chúng tôi để giải quyết sau cùng.
Khi xét những hồ sơ khiếu nại, tôi thấy đa phần những đơn bị từ chối, khai lung tung hoặc thiếu sót rất nhiều những chi tiết quan trọng. Thí dụ như khai là bị té ngã từ trên nóc nhà xuống, khi đang sửa mái nhà, lại không có báo cáo của bác sĩ mà tự chữa ở nhà, một thời gian sau mới nộp đơn xin tiền bệnh. Khi gặp tai nạn trên đường vì bị đụng xe, bị cây đổ, bị đá trên núi văng xuống, lại không có cảnh sát đến, và cũng không có người làm chứng, chỉ đến bác sĩ khai bệnh! Có người bị hàng xóm đánh đến trọng thương cũng không gọi 911! Cho nên, các đơn ấy bị bác ngay!
Với tất cả mọi trường hợp khiếu nại, tôi phải cố gắng giữ bình tĩnh, lắng nghe hoàn cảnh và hứa hẹn cho người khiếu nại an tâm, rồi phải bỏ thời gian để liên lạc với cảnh sát, cán sự xã hội, gia đình, người làm chứng, và bác sĩ điều trị để kết luận xem người đó có đủ điều kiện để nhận được sự trợ giúp tài chánh (khoảng $1,600.00/một tuần) hay không. 95% các trường hợp gửi đến tôi đều được trợ cấp chỉ vì thiếu sót hoặc không hiểu Anh Ngữ, trừ vài trường hợp khai gian dối, không thể chấp nhận được.
Hy vọng những giải thích trên đây giúp được phần nào cho những ai không may mắc bệnh hoặc gặp tai nạn, hoặc đến kỳ sinh nở.
Chu Tất Tiến
Tháng 12/2025
