Thế giới hàng không vừa chứng kiến một sự kiện đáng ghi nhớ, một thương vụ có thể định hình lại cán cân cạnh tranh và mang đến những tín hiệu lạc quan cho ngành kỹ nghệ chế tạo máy bay Hoa Kỳ.
Hãng hàng không quốc gia Qatar Airways, một tên tuổi lớn trên bầu trời quốc tế, đã chính thức ký kết một thỏa thuận mua 210 chiếc máy bay thân rộng từ Boeing hôm thứ Tư vừa qua. Điều đáng chú ý hơn cả là sự kiện này diễn ra ngay trong chuyến viếng thăm của Tổng thống Donald Trump đến quốc gia vùng Vịnh Ả Rập này. Phải chăng đây là một thắng lợi ngoại giao kết hợp kinh tế đầy tính toán?
Những con số biết nói và một chút băn khoăn
Theo Tòa Bạch Ốc, thỏa thuận này liên quan đến các dòng máy bay Boeing 787, vốn nổi tiếng về hiệu suất và sự tiện nghi, cùng với động cơ của GE Aerospace. Con số mà Tòa Bạch Ốc đưa ra cho giá trị của thương vụ này là 96 tỷ đô la Mỹ. Đây quả thực là một con số khổng lồ, một cú hích mạnh mẽ cho Boeing, đặc biệt trong bối cảnh mà việc giao nhận những chiếc máy bay này sẽ cần nhiều năm mới hoàn tất. Tổng thống Trump, trong chuyến công du đến khu vực này, hẳn nhiên rất phấn khởi với thành tựu này.
Tuy nhiên, có một chút khác biệt trong các con số được nêu ra. Khi phát biểu với báo giới, Tổng thống Trump cho biết thỏa thuận này bao gồm 160 chiếc máy bay và trị giá lên tới 200 tỷ đô la. Sau đó, Tòa Bạch Ốc lại công bố một bản thông tin, nêu rõ rằng con số máy bay có thể lên đến 210 chiếc với tổng trị giá 96 tỷ đô la. Sự khác biệt này đặt ra câu hỏi: đâu là con số chính xác, và liệu có những điều khoản nào chưa được công khai hoàn toàn? Phải chăng đây chỉ là sự nhầm lẫn ban đầu, hay có những tính toán phức tạp hơn đằng sau những con số này?
Dù sao đi nữa, việc Qatar Airways chọn động cơ GEnx của GE Aerospace cho dòng 787 thay vì Trent 1000 của Rolls-Royce, theo thông tin từ chính quyền Hoa Kỳ, cũng là một điểm đáng lưu ý. Hơn nữa, động cơ GE9X của GE Aerospace là lựa chọn duy nhất cho dòng 777X. Ông Larry Culp, Giám đốc điều hành của GE Aerospace, đã không giấu nổi niềm vui khi tuyên bố rằng đây là thương vụ động cơ máy bay thân rộng lớn nhất trong lịch sử của công ty. Điều này quả thực là một tin vui lớn cho GE Aerospace.
Lễ ký kết đã diễn ra trang trọng với sự tham dự của Tổng thống Trump, Quốc vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani, Giám đốc điều hành Boeing Kelly Ortberg và Giám đốc điều hành Qatar Airways Badr Mohammed al-Meer. Tổng thống Trump còn kể lại rằng ông Ortberg đã nói với ông đây là đơn đặt hàng máy bay lớn nhất trong lịch sử của Boeing. Liệu thông tin này có hoàn toàn chính xác khi Boeing chưa đưa ra xác nhận chính thức?
Bối Cảnh và Ý Nghĩa Sâu Rộng
Thương vụ này không chỉ đơn thuần là một giao dịch mua bán. Nó diễn ra trong bối cảnh chuyến công du của Tổng thống Trump tới các quốc gia vùng Vịnh, ngay sau khi ông đạt được một loạt thỏa thuận với Ả Rập Xê Út. Điều này cho thấy một chiến lược rõ ràng nhằm tăng cường quan hệ kinh tế và chính trị của Hoa Kỳ trong khu vực.
Đối với Boeing và nhà cung cấp động cơ chính của họ, đây là một sự thúc đẩy quan trọng. Đặc biệt khi các phiên bản lớn của đối thủ cạnh tranh Airbus A350, sử dụng động cơ Rolls-Royce, đã gặp phải những vấn đề về bảo trì khi hoạt động trong điều kiện khí hậu nóng khắc nghiệt, bao gồm cả khu vực vùng Vịnh. Tin tức này ngay lập tức có tác động tích cực lên thị trường chứng khoán: cổ phiếu của Boeing tại New York đã tăng 0,9%, trong khi cổ phiếu của GE Aerospace cũng nhích nhẹ 0,1%. Những con số tuy nhỏ nhưng phản ảnh niềm tin của giới đầu tư.
Dòng máy bay 777X, một phần quan trọng trong các đơn hàng tương lai, hiện vẫn đang trong quá trình phát triển và phỏng định sẽ bắt đầu giao hàng vào năm 2026, chậm sáu năm so với kế hoạch ban đầu. Qatar Airways không phải là khách hàng mới của dòng máy bay này; họ đã có đơn đặt hàng cho 94 chiếc 777X. Đối thủ cạnh tranh chính của họ trong khu vực, Emirates, thậm chí còn đặt hàng tới 205 chiếc 777X. Cả hai hãng hàng không này đều là những khách hàng đầu tiên khi Boeing khởi động chương trình 777X vào năm 2013. Theo Boeing, tính đến ngày 30 tháng 4, sổ đặt hàng của họ bao gồm 521 đơn hàng 777X và 828 đơn hàng 787.
Những Câu Hỏi Còn Bỏ Ngỏ
Tuy nhiên, vẫn còn một số điều chưa thực sự rõ ràng xung quanh thương vụ thế kỷ này. Thứ nhất, số lượng cụ thể cho từng loại máy bay mà Qatar Airways đặt mua vẫn là một ẩn số. Thứ hai, chúng ta chưa biết liệu đây là những đơn hàng chắc chắn, tức là đã có tiền đặt cọc và các nghĩa vụ hợp đồng ràng buộc, hay chỉ là các quyền chọn mua. Sự khác biệt này rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến cam kết tài chính và kế hoạch sản xuất của Boeing.
Giá trị thực của thỏa thuận cũng là một điều đáng bàn. Boeing không còn công bố giá niêm yết của mình nữa, và các nhà phân tích hàng không cho rằng các hãng hàng không thường nhận được những khoản chiết khấu rất lớn khi thực hiện các thương vụ quy mô lớn như thế này. Vậy, con số 96 tỷ đô la hay 200 tỷ đô la nên được hiểu như thế nào? Phải chăng đó là giá trị tối đa nếu tất cả các quyền chọn mua đều được thực thi, hay là một con số ước tính dựa trên giá tham khảo?
Hiện tại, cả Boeing và Qatar Airways đều chưa đưa ra bình luận hay làm rõ thêm các chi tiết này khi được yêu cầu. Sự im lặng này càng làm tăng thêm sự tò mò của giới quan sát.
Một điều chắc chắn là, như ông Thierry Antinori, Giám đốc Thương mại của Qatar Airways, đã từng nói với Reuters hồi tháng Ba, hãng hàng không này đang xúc tiến một đơn đặt hàng lớn cho máy bay thân rộng để hỗ trợ các kế hoạch tăng trưởng dài hạn của mình. Thương vụ này rõ ràng là một phần của chiến lược đó, một bước đi táo bạo nhằm củng cố vị thế của Qatar Airways trên bản đồ hàng không toàn cầu.
Chúng ta hãy cùng chờ xem những thông tin chi tiết hơn sẽ được hé lộ trong thời gian tới. Nhưng ngay lúc này, có thể nói rằng Boeing đã có một thắng lợi đáng kể, và Trung Đông một lần nữa khẳng định vai trò trung tâm trong ngành hàng không thế giới. Đây là một câu chuyện không chỉ về những chiếc máy bay, mà còn về địa chính trị, về sức mạnh kinh tế và về những tham vọng bay cao, bay xa.
Nguồn: https://www.nytimes.com/2025/05/14/us/politics/qatar-airways-boeing-jets.html
