Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Donald Trump đã rời Hội nghị Thượng đỉnh G7 sớm và kêu gọi mọi người sơ tán khẩn cấp khỏi Tehran, sau khi Iran đe dọa rút khỏi hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). “IRAN KHÔNG ĐƯỢC SỞ HỮU VŨ KHÍ HẠT NHÂN,” ông viết. Thủ tướng Israel, Binyamin Netanyahu, nhắc lại lệnh sơ tán trước đó và cho biết không quân Israel hiện “kiểm soát hoàn toàn” bầu trời Tehran và sẽ tấn công các “mục tiêu nằm trong chế độ.”
Trong khi ấy, các quan chức y tế Palestine cho biết quân đội Israel đã giết khoảng 40 người ở Gaza. Hãng tin Reuters cho biết khoảng một nửa trong số đó bị bắn gần một trung tâm cứu trợ ở Rafah, thành phố phía nam dải Gaza. Lực lượng vũ trang Israel chưa bình luận. Trung tâm này được điều hành bởi Quỹ Nhân đạo Gaza — một tổ chức do Hoa Kỳ và Israel hậu thuẫn.
Vance Boelter, nghi phạm nổ súng vào hai nhà lập pháp đảng Dân chủ ở Minnesota, có thể lãnh án tử hình với hai tội danh giết người cấp liên bang. Ông ta cũng bị buộc tội theo dõi người khác và tàng trữ vũ khí trái phép. Vụ việc khiến Melissa Hortman — cựu chủ tịch Hạ viện bang Minnesota — và chồng bà thiệt mạng, trong khi một thượng nghị sĩ bang và vợ ông bị thương.
Meta thông báo sẽ bắt đầu hiển thị quảng cáo có trả phí trên ứng dụng nhắn tin WhatsApp. Quảng cáo sẽ xuất hiện trong mục “Cập nhật” chứ không phải trong các cuộc trò chuyện. Đồng sáng lập WhatsApp từng thề không bao giờ cho phép quảng cáo. Song Meta — công ty đã mua lại WhatsApp vào năm 2014 — đang tìm cách tăng doanh thu từ nền tảng có 3 tỉ người dùng hàng tháng này.
Ukraine cho biết đã nhận lại từ Nga hài cốt của 1.245 binh sĩ thiệt mạng, hoàn tất đợt trao trả khoảng 6.000 thi thể theo thỏa thuận tại các cuộc hòa đàm gần đây ở Istanbul. Nga nói đã nhận lại 78 thi thể. Tuần trước, hai bên cũng tiến hành bốn cuộc trao đổi tù binh. Đây là những kết quả cụ thể hiếm hoi từ các cuộc đàm phán.
Tổng thống Uganda, Yoweri Museveni, đã ký luật sửa đổi cho phép tòa án quân sự xét xử dân thường. Quốc hội nước này đã thông qua luật vào tháng trước, bất chấp phán quyết của Tòa án Tối cao rằng điều này là vi hiến. Các nhân vật đối lập nói ông Museveni — lãnh đạo từ năm 1986 — sẽ dùng luật này để đàn áp bất đồng chính kiến. Quân đội thì cho rằng thay đổi này sẽ ngăn chặn các “nhóm chính trị hiếu chiến.”
Một cuộc đình công tự phát đã khiến bảo tàng Louvre phải đóng cửa hôm thứ Hai. Nhân viên từ lâu đã phàn nàn về tình trạng tồi tệ của bảo tàng nổi tiếng nhất thế giới: dột nước, dao động nhiệt độ cực đoan, và lượng khách quá tải. Một công đoàn cho rằng điều kiện làm việc “không thể chịu nổi.” Chưa rõ bảo tàng có mở cửa lại vào thứ Tư như dự kiến hay không.
Con số trong ngày: 130, là số lượng hồ sơ xin niêm yết đang được Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông xem xét trong tháng 4, tăng mạnh so với dưới 60 hồ sơ vào đầu năm 2024.
TIÊU ĐIỂM
Tương lai của giới lãnh đạo Iran
“Giải phóng” là lời của thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu khi ông kêu gọi người dân Iran nổi dậy chống lại chế độ sau các cuộc tấn công bắt đầu từ thứ Sáu. Nhiều người Iran đã chế giễu sự thiếu chuẩn bị của quân đội và gọi các vị tướng bị Israel ám sát là “kẻ thù của nhân dân” vì đã ra lệnh đàn áp khiến khoảng 500 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình chống chính phủ năm 2022. Chính quyền lo ngại bất đồng chính kiến đến mức hạn chế quyền truy cập mạng xã hội. Các cuộc tấn công cho thấy bất ổn nằm sâu trong lòng chế độ, vì chỉ có nguồn tin từ trong nội bộ mới có thể giúp Israel ám sát chỉ huy Iran ngay trong phòng ngủ của họ.
Nhưng cuộc chiến có thể củng cố quyền lực của giới cầm quyền đang suy yếu. Không như các cuộc cách mạng thành công trong quá khứ của Iran, phe đối lập hiện không có lãnh tụ. Tình trạng thiếu nước hoặc mất điện giữa mùa hè oi ả ở Tehran có thể châm ngòi cho biểu tình, nhưng không kích cũng có thể khơi dậy lòng yêu nước nếu người dân cảm thấy đất nước của họ — chứ không chỉ là chế độ — bị tấn công.
Thế tiến thoái lưỡng nan của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản
Nhật Bản từ lâu đã vật lộn với giảm phát. Nhưng hiện nay, khi giá tiêu dùng tăng gần 4% mỗi năm, lạm phát của nước này đang ở mức cao nhất trong nhóm G7. Tuy nhiên, khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản kết thúc cuộc họp chính sách vào thứ Ba, nhiều khả năng họ sẽ vẫn giữ nguyên lãi suất chính ở mức 0,5%. Mối lo lớn hơn nằm ở chương trình mua trái phiếu khổng lồ của ngân hàng.
Nhiều năm qua, ngân hàng này đã mua ồ ạt trái phiếu chính phủ theo chương trình nới lỏng định lượng, song gần đây đã bắt đầu giảm dần. Thị trường trái phiếu trở nên bất ổn; với lợi suất trái phiếu 30 năm gần đây đạt mức cao kỷ lục 3,2%. Tăng lãi suất có thể khiến thị trường hoảng loạn và đẩy chi phí đi vay lên cao hơn nữa.
Với khoản nợ ròng của chính phủ tương đương 135% GDP, chỉ cần lãi suất tăng nhẹ cũng gây áp lực lớn lên ngân sách. Thủ tướng Ishiba Shigeru cảnh báo tình hình tài khóa của Nhật “còn tệ hơn cả Hy Lạp.” Dù có phần cường điệu, viễn cảnh hiện tại vẫn rất u ám nếu không có thay đổi.
Một chút khởi sắc cho kinh tế Đức
Sau hai năm suy thoái, kinh tế Đức dường như đang cải thiện. Dấu hiệu tích cực này có thể sẽ thể hiện trong chỉ số tâm lý kinh tế của Trung tâm Leibniz công bố vào thứ Ba. Cả Viện Kinh tế Thế giới Kiel và Viện Ifo gần đây đều tăng dự báo tăng trưởng của Đức.
Dù vậy, sự bất ổn trong chính sách thuế của Hoa Kỳ vẫn phủ bóng lên nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu này. Ngân hàng trung ương dự báo kim ngạch xuất khẩu sẽ giảm đáng kể trong năm nay và chỉ tăng nhẹ vào năm sau. Một điểm sáng trong nước là gói kích thích tài khóa lớn của chính phủ mới, trị giá 500 tỉ euro (~580 tỉ USD) đầu tư cho hạ tầng trong 12 năm tới, chưa kể ngân sách quốc phòng tăng vọt. Đức hiện đã trở thành nước chi tiêu quân sự lớn thứ tư thế giới.
(nguồn Nghiên cứu quốc tế)
