Nguồn: The Economic
Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Binyamin Netanyahu thề sẽ đáp trả sau khi Israel thông báo một tên lửa do lực lượng Houthi ở Yemen phóng đã rớt gần phi trường Ben Gurion, khiến các chuyến bay bị hoãn tạm thời. “[Đòn trả đũa] sẽ không chỉ xảy ra trong một cú nổ,” thủ tướng Israel nói, “mà sẽ có nhiều cú nổ.” Nhóm Houthi do Iran hậu thuẫn đã bắn tên lửa vào Israel kể từ khi xung đột ở Gaza bùng nổ, nhưng hiếm khi vượt qua được hệ thống phòng thủ tên lửa của nước này.
Bộ trưởng tài chính Nhật Bản, Kato Katsunobu, cho biết nước ông không có kế hoạch sử dụng khả năng bán trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ như một con bài trả giá trong các cuộc đàm phán với chính quyền Trump về thuế quan. Trước đó vào thứ Sáu, ông Kato đã nói trong một cuộc phỏng vấn rằng Nhật Bản có thể làm như vậy. Nhật hiện là nước nắm giữ nhiều nợ Mỹ nhất, với hơn 1 nghìn tỷ USD.
Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga vào ban đêm đã khiến ít nhất 11 người thiệt mạng tại Kyiv, thủ đô Ukraine, trong đó có hai trẻ em, theo các quan chức địa phương. Hôm thứ Hai, Nga tuyên bố sẽ thực hiện lệnh ngừng bắn kéo dài ba ngày, bắt đầu từ ngày 8 tháng 5. Ukraine nói họ sẽ không tuân thủ lệnh ngừng bắn này. Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, nói hôm thứ Bảy rằng Kyiv có thể “không còn tồn tại” nếu Ukraine tấn công Nga trong thời gian đó.
Cảnh sát Brazil đã bắt hai người liên quan đến một âm mưu đánh bom buổi hòa nhạc của Lady Gaga, vốn có hơn 2 triệu người tham dự vào thứ Bảy ở Rio de Janeiro. Giới chức cho biết hai người này đã đăng tin tuyển dụng, kể cả trẻ vị thành niên, để tấn công bằng bom vào buổi biểu diễn. Người cầm đầu bị bắt với cáo buộc tàng trữ vũ khí, trong khi một thiếu niên bị giam giữ vì sở hữu nội dung khiêu dâm trẻ em.
Người dân Singapore đã trao cho Đảng Hành động Nhân dân của Lawrence Wong một chiến thắng thoải mái trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua. Đảng này giành được 87 trên 97 ghế tại quốc hội. Kết quả khiến nhiều nhà quan sát bất ngờ, vì họ cho rằng đảng cầm quyền đang mất dần vị thế trước phe đối lập. Song thông điệp về sự ổn định trong thời kỳ chiến tranh thương mại của thủ tướng — với một quốc gia có tỷ lệ thương mại trên GDP vượt 300% — đã thu hút cử tri.
Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) đã tấn công bằng máy bay không người lái vào một căn cứ quân sự gần cảng Port Sudan, theo lực lượng Vũ trang Sudan (SAF). Đây là lần đầu tiên nhóm bán quân sự tấn công vào thị trấn cảng phía đông, nơi đặt trụ sở của chính phủ, trong cuộc nội chiến kéo dài hai năm qua tại Sudan. Hồi tháng 3, SAF đã đẩy RSF ra khỏi thủ đô Khartoum.
Cư dân làng Boca Chica ở Texas đã bỏ phiếu một cách áp đảo cho ý tưởng của Elon Musk về việc biến nơi đây thành một thành phố mới mang tên Starbase. 283 người dân Boca Chica — phần lớn làm việc cho công ty SpaceX của ông Musk — đã bỏ phiếu ủng hộ việc thành lập một đô thị trên diện tích 3,8 km², cho phép khu vực này có quyền thu thuế và nhiều quyền lực hành chính khác.
Từ vựng của tuần: econometrics (kinh tế lượng), thứ mà Mark Carney nói ông sẽ dùng làm nguyên tắc điều hành Canada trong bài phát biểu cuối cùng của chiến dịch tranh cử.
TIÊU ĐIỂM
Ý tưởng quỹ đầu tư nghìn tỷ đô của nước Hoa Kỳ
Cuối tuần này là hạn chót mà Donald Trump đặt ra cho bộ trưởng tài chính Scott Bessent về việc phác thảo một quỹ đầu tư quốc gia. Ý tưởng sơ bộ, theo ông Bessent, là “tận dụng phía tài sản của bảng cân đối kế toán.” Thông thường các quỹ đầu tư quốc gia — được quản lý độc lập nhưng có định hướng nhà nước — có nhiệm vụ dẫn vốn dư của chính phủ vào các khoản đầu tư hiệu quả, ví dụ như đặt cược dài hạn vào các ngành công nghiệp then chốt, hoặc giúp các nền kinh tế giàu tài nguyên (như Na-uy) tích luỹ tiền và đa dạng hóa tài sản.
Nhưng với Hoa Kỳ, đang gánh khoản nợ 29 nghìn tỷ USD, thâm hụt ngân sách ngày càng tăng, và không có khoản thu nào đột biến từ tài nguyên để phân bổ. Việc sử dụng tài sản nhà nước để đầu tư vào các dự án rủi ro có thể khiến thị trường trái phiếu — vốn đã lo lắng vì thuế quan — dao động mạnh, hoặc buộc chính phủ phải đưa ra những quyết định tài khóa cứng rắn nếu giá tài sản sụt giảm. Đúng là nguồn vốn kiên nhẫn cho các khoáng sản chiến lược có thể hữu ích. Nhưng các quỹ quốc gia chỉ thành công khi được bảo vệ khỏi sự can thiệp chính trị. Khó có thể tin tưởng bất kỳ rào chắn nào do chính quyền Trump đặt ra, nhất là khi họ đã can thiệp vào từ trường đại học cho đến Cục Dự trữ Liên bang.
Romania lại bầu cử
Tháng 12 năm ngoái, Tòa án Hiến pháp Romania đã hủy kết quả bầu cử tổng thống sau khi Calin Georgescu, một chính trị gia dân túy cực hữu, bất ngờ thắng vòng một — bị cáo buộc là nhờ có sự can thiệp của Nga. Cuộc bầu cử được tổ chức lại vào Chủ nhật tuần này. Song ông Georgescu bị cấm tranh cử.
Các cuộc thăm dò sau bầu cử cho thấy George Simion thuộc Liên minh Thống nhất Romania, một đảng dân túy cực hữu khác, đã dẫn đầu với hơn 30% phiếu bầu. Ít rõ ràng hơn là việc Crin Antonescu của đảng Tự do Quốc gia hay Nicusor Dan, thị trưởng độc lập của Bucharest, giành vị trí thứ hai. Ông Dan được kính trọng vì các nỗ lực chống tham nhũng, còn ông Antonescu có một mạng lưới hỗ trợ rộng khắp toàn quốc.
Ông Simion được nhiều cử tri bất bình ủng hộ, đặc biệt là những người tức giận vì ông Georgescu bị loại. Quan điểm dân tộc chủ nghĩa và thân Nga của ông khiến các quan chức EU lo lắng. Ông đe dọa sẽ chặn viện trợ vũ khí cho Ukraine và muốn Romania sáp nhập nước láng giềng Moldova. Hai ứng viên dẫn đầu sẽ bước vào vòng hai ngày 18 tháng 5.
Ngày càng khó đối phó với deepfake
Việc phát hiện video deepfake ngày càng khó hơn khi công nghệ AI liên tục được cải tiến. Năm năm trước người ta còn có thể nhìn vào hình dạng tai để nhận biết. Và chỉ mới hai năm trước, AI tạo ảnh vẫn chưa thể vẽ được chính xác các ngón tay người. Nhưng giờ đây, thậm chí nhịp tim cũng không còn là dấu hiệu phân biệt người thật với máy. Các video deepfake sử dụng công nghệ hoán đổi khuôn mặt có thể bắt chước cả nhịp rung màu da nhẹ mỗi khi tim đập, theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Humboldt ở Berlin.
Các nhà nghiên cứu đã so sánh hơn 850 video deepfake với các đoạn ghi hình nhịp tim cấp y tế, và phát hiện rằng nhịp tim trong video deepfake chỉ lệch chưa tới hai nhịp mỗi phút so với bản gốc. Điều này khiến việc nhận diện càng khó khăn, nhưng không phải là không thể. Theo nhóm nghiên cứu, cách tốt nhất tiếp theo để phát hiện hàng giả là theo dõi khuôn mặt ửng đỏ theo nhịp tim. Gương mặt thật có mẫu nhịp màu tự nhiên thay đổi theo má, trán và mũi. Deepfake có thể tái hiện đúng nhịp, nhưng mô hình biến đổi màu thường hơi sai lệch.
(theo Nghiên cứu quốc tế)
