BẮC KINH – Một làn sóng các công ty khởi nghiệp về chip trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc đang nổi lên mạnh mẽ, chạy đua để lấp đầy khoảng trống do các biện pháp kiểm soát xuất cảng của Hoa Kỳ tạo ra đối với các bộ giải quyết đồ họa (GPU) cao cấp của Nvidia. Với sự hậu thuẫn từ các nhà đầu tư và tài năng từ chính Nvidia, các công ty này đang nắm bắt cơ hội để xây dựng một hệ sinh thái chip tự chủ, giảm sự phụ thuộc vào kỹ nghệ ngoại quốc.
Tháng trước, DeepSeek, một công ty AI của Trung Quốc, đã thông báo mô hình AI mới nhất của họ tương thích với các chip AI nội địa sắp ra mắt. Tuyên bố này đã làm dấy lên một làn sóng quan tâm đến một số nhà sản xuất chip Trung Quốc, cho thấy các nhà phát triển AI của nước này có khả năng thiết kế các mô hình không đòi hỏi GPU tối tân nhất của Nvidia.
Trong bối cảnh này, công ty thiết kế chip khởi nghiệp Cambricon đã trở thành cổ phiếu đắt giá nhất Trung Quốc tính theo tỷ lệ giá trên lợi nhuận. Các nhà đầu tư đặt cược rằng các biện pháp kiểm soát xuất cảng của Hoa Kỳ sẽ buộc Trung Quốc phải đẩy nhanh việc phát triển hệ sinh thái chip của riêng mình. Gần đây, một nhóm các công ty chip và mô hình AI của Trung Quốc đã công bố một liên minh “chip-mô hình” nhằm thúc đẩy sự tự chủ lớn hơn.
Tuy nhiên, con đường phía trước không hề dễ dàng. Huawei hiện là công ty dẫn đầu thị trường. Nhiều nhà thiết kế chip khác đang phải vật lộn với chi phí nghiên cứu và phát triển cao, lượng khách hàng nhỏ chủ yếu là các doanh nghiệp nhà nước, bị Hoa Kỳ đưa vào danh sách đen và năng lực sản xuất chip còn hạn chế.
Ray Wang, một nhà phân tích chất bán dẫn tại công ty nghiên cứu The Futurum Group, nhận định: “Sự thành công của các nhà sản xuất chip AI trong nước sẽ phụ thuộc vào thành công của họ trong việc bảo đảm các đối tác thương mại, bên cạnh các công ty được nhà nước hậu thuẫn”. Ông dự đoán rằng thị trường Trung Quốc có thể sẽ chỉ có một vài công ty lớn tồn tại, tương tự như thị trường GPU toàn cầu.
Dưới đây là một số công ty đáng chú ý trong cuộc đua này:
- Cambricon Technologies: Được thành lập vào năm 2016 bởi hai anh em Chen Yunji và Chen Tianshi, cả hai đều là những thần đồng khoa học. Sau khi niêm yết tại Thượng Hải vào năm 2020, công ty đã có lãi lần đầu tiên vào năm 2024 với việc ra mắt chip AI 7 nanomet Siyuan 590, được mô phỏng theo A100 của Nvidia. Tuy nhiên, công ty đã bị đưa vào Danh sách Thực thể của Hoa Kỳ vào năm 2022, ngăn cản việc đặt hàng với Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC).
- Moore Threads: Được thành lập vào năm 2020 bởi James Zhang Jianzhong, cựu phó chủ tịch toàn cầu và tổng giám đốc Trung Quốc của Nvidia. Công ty đã bị thêm vào Danh sách Thực thể của Hoa Kỳ vào năm 2023. Mặc dù vậy, họ tuyên bố đã chế tạo được các GPU có hiệu suất tương đương với các chip chơi game thế hệ cũ của Nvidia và có thể chạy các mô hình DeepSeek và Qwen. Công ty đã nộp đơn xin phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tại Thượng Hải.
- Biren Technology: Được thành lập vào năm 2019, Biren đã công bố GPU BR100 vào năm 2022, cho biết nó có hiệu suất ngang bằng với chip H100 của Nvidia. Công ty cũng bị đưa vào Danh sách Thực thể của Hoa Kỳ vào năm 2023 và có kế hoạch niêm yết tại Hồng Kông.
- MetaX: Thành lập năm 2020, MetaX gần đây đã ra mắt chip C600 mới. Công ty đã phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt sản xuất và phải hạ cấp thiết kế của mình để có thể tiếp tục sản xuất chip tại TSMC. MetaX cũng đang có kế hoạch IPO tại Thượng Hải.
- Enflame: Được thành lập vào năm 2018 và được Tencent hậu thuẫn, Enflame đã cung cấp chip cho một số trung tâm dữ liệu địa phương. Công ty không có trong danh sách đen thương mại của Hoa Kỳ và có thể tiếp cận TSMC.
- Hygon Information Technology: Bắt đầu kinh doanh chip vào năm 2016 thông qua một liên doanh với AMD. Sau khi bị đưa vào Danh sách Thực thể của Hoa Kỳ vào năm 2019, Hygon tuyên bố có thể tiếp tục với kỹ nghệ của riêng mình và hiện sản xuất cả CPU và GPU.
Các gã khổng lồ kỹ nghệ khác như Baidu và Alibaba cũng đang đẩy mạnh phát triển chip của riêng họ. Baidu đã đưa vào hoạt động một cụm máy tính với 30.000 chip Kunlun tự phát triển. Đơn vị chip của Alibaba, T-Head, đang phát triển các chip với kiến trúc RISC-V mã nguồn mở.
Cuộc đua tự chủ về chip AI của Trung Quốc đang diễn ra sôi nổi, được thúc đẩy bởi cả áp lực từ các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ và tham vọng kỹ nghệ của quốc gia. Mặc dù còn nhiều thách thức, sự phát triển nhanh chóng của các công ty khởi nghiệp này cho thấy một sự thay đổi tiềm tàng trong bối cảnh bán dẫn toàn cầu.
Nguồn: Rest of World
