Khi chúng ta nghĩ về những người trẻ tuổi, những người thuộc Thế hệ Z sinh từ khoảng năm 1996 đến 2012, hình ảnh nào hiện lên trong tâm trí? Có lẽ là những khuôn mặt dán chặt vào màn hình điện thoại, những điệu nhảy thịnh hành trên TikTok, hay một thế hệ lớn lên cùng với sự phát triển vũ bão của internet. Chúng ta có thể cho rằng họ sống cho hiện tại, ít lo nghĩ về một tương lai xa xôi như tuổi già và chuyện nghỉ hưu.
Thế nhưng, những báo cáo và phân tích gần đây lại vẽ nên một bức tranh hoàn toàn khác, đáng ngạc nhiên và đầy hy vọng. Trái ngược với mọi định kiến, Thế hệ Z hóa ra lại là những người rất giỏi trong việc tiết kiệm cho hưu trí. Họ đang đóng góp vào các quỹ hưu trí như 401(k) sớm hơn nhiều so với thế hệ Millennials đi trước, và đặc biệt, những phụ nữ trẻ đang có thái độ vô cùng tích cực và chủ động trong việc này.
Vậy, đâu là nguyên nhân sâu xa cho sự thay đổi đáng ghi nhớ này trong thái độ tài chính của giới trẻ? Phải chăng họ đã chứng kiến những khó khăn kinh tế mà cha mẹ hay anh chị mình phải trải qua và quyết tâm không đi vào vết xe đổ đó? Các chuyên gia tài chính cho rằng sự chuyển biến này đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố, từ những thay đổi trong chính sách cho đến những tiến bộ của kỹ thuật.
Một trong những động lực chính là sự ra đời của các chính sách mới, chẳng hạn như Đạo luật Secure 2.0 có hiệu lực vào cuối năm 2022 tại Hoa Kỳ. Đạo luật này quy định rằng các nhân viên đủ điều kiện sẽ được tự động ghi danh vào các kế hoạch hưu trí mới của công ty. Dĩ nhiên, họ có quyền từ chối, nhưng việc mặc định ghi danh đã khéo léo vượt qua rào cản tâm lý trì hoãn và giúp những người trẻ bắt đầu con đường tiết kiệm từ rất sớm. Hơn nữa, các kế hoạch này còn khuyến khích việc tăng dần mức đóng góp hàng năm. Đối với một người lao động còn ba, bốn mươi năm nữa mới đến tuổi nghỉ hưu, những đóng góp nhỏ ban đầu này có sức mạnh to lớn, giống như gieo một hạt mầm nhỏ để sau này có cả một cây cổ thụ che bóng mát.
Bên cạnh đó, không thể không kể đến vai trò của công nghệ. Ngày nay, kiến thức tài chính không còn là một thứ gì đó cao siêu, chỉ dành cho các chuyên gia. Thế hệ Z có thể dễ dàng có vô số thông tin qua các ứng dụng lập ngân sách, các chương trình podcast về tài chính cá nhân, hay thậm chí là hỏi chuyện các chatbot trí tuệ nhân tạo như Gemini của Google. Anh Christopher Lind, một nhà phân tích kinh doanh 25 tuổi, chia sẻ rằng anh thường xuyên dùng AI để hiểu rõ hơn về các vấn đề hưu trí và thuế vụ. Rõ ràng, thế hệ này đang tận dụng mọi công cụ tối tân nhất để trang bị cho mình hành trang tài chính vững chắc.
Cô Brynnley Beckman, một giáo viên sinh học lớp chín 23 tuổi ở Dallas, là một minh chứng sống động cho xu hướng này. Ngay từ khi mới đi làm, cô đã quyết định trích 3% lương của mình vào quỹ hưu trí 403(b) và có kế hoạch tăng thêm 1% mỗi năm. Suy nghĩ của cô rất rõ ràng và chín chắn: “Tôi muốn bắt đầu tiết kiệm sớm vì tiền càng để lâu, nó càng sinh sôi, nó sẽ càng phát triển.” Động lực chính của cô, cũng như nhiều bạn bè đồng trang lứa, là sự độc lập tài chính trong tương lai, để có thể nghỉ hưu vào độ tuổi mình mong muốn thay vì phải tiếp tục làm việc, và có được sự tự do cùng an toàn về tiền bạc.
Nhưng có lẽ, điểm hấp dẫn và khơi gợi nhiều suy tư nhất trong câu chuyện này lại nằm ở sự khác biệt trong chiến lược tài chính giữa nam và nữ trong cùng một thế hệ. Một nghiên cứu của TIAA cho thấy có đến 54% phụ nữ Thế hệ Z tham gia tiết kiệm trong các quỹ hưu trí của công ty, so với chỉ 44% ở nam giới. Đây là một con số “rất, rất đáng khích lệ,” như lời của một nhà cố vấn tài chính, bởi nó cho thấy một tiềm năng thu hẹp khoảng cách giàu nghèo theo giới tính trong tương lai, một vấn đề cố hữu trong lịch sử. Phụ nữ từ trước đến nay thường có ít tiền tiết kiệm hưu trí hơn nam giới khoảng 30%, một phần vì họ thường phải tạm dừng sự nghiệp để chăm sóc con cái hoặc cha mẹ già.
Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ có một chiều. Trong khi phụ nữ Thế hệ Z đang dẫn trước trong các quỹ hưu trí truyền thống, nam giới cùng thế hệ lại tỏ ra mạnh dạn hơn trong việc đầu tư cá nhân bên ngoài các tài khoản này. Họ cảm thấy thoải mái hơn với việc phiêu lưu, có lẽ vì nhiều người đã làm quen với việc mua bán cổ phiếu qua các ứng dụng như Robinhood từ khi vừa tròn 18 tuổi. Họ không chỉ đầu tư vào cổ phiếu mà còn tham gia vào các lĩnh vực mạo hiểm hơn như tiền điện tử và giao dịch trong ngày.
Điều này đặt ra một câu hỏi lớn cho tương lai: chiến lược nào sẽ thắng thế? Liệu sự thận trọng, bền bỉ của những người phụ nữ, đều đặn gửi tiền vào các quỹ 401(k) và IRA, có giúp họ xây dựng được một nền tảng tài chính vững chắc và vượt qua nam giới? Hay sự táo bạo, chấp nhận rủi ro của những người đàn ông sẽ mang lại lợi tức cao hơn trong một thị trường tăng trưởng, và vô tình lại nới rộng khoảng cách giàu nghèo? Câu trả lời sẽ phụ thuộc rất nhiều vào biến động của thị trường trong vài thập kỷ tới. Trong một môi trường kinh tế tăng trưởng chậm, sự ổn định của các quỹ hưu trí có thể sẽ chiếm ưu thế. Ngược lại, một thị trường bùng nổ có thể sẽ tưởng thưởng cho những người dám mạo hiểm.
Dù chiến lược nào sẽ chiếm ưu thế, một điều không thể phủ nhận là Thế hệ Z đang cho chúng ta thấy một bộ mặt hoàn toàn mới. Họ không phải là một thế hệ thờ ơ, chỉ biết đến niềm vui trước mắt. Họ là những người có suy nghĩ, có kế hoạch và đang chủ động nắm bắt tương lai tài chính của mình bằng những công cụ của thời đại. Họ hiểu rõ sức mạnh của việc bắt đầu sớm, của lãi kép, và của sự kiên trì. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính từ sớm có thể chính là nền tảng vững chắc để họ không chỉ kiến tạo một tương lai an toàn cho riêng mình, mà còn để giải quyết những vấn đề lớn lao hơn của thế giới. Và đó là một tín hiệu vô cùng đáng mừng.
Tổng hợp nhiều nguồn tin
