Tình trạng trầm cảm ở tuổi vị thành niên, một giai đoạn đầy biến động và thay đổi trong đời, đang ngày càng trở nên phổ biến và đáng lo ngại. Đặc biệt, tỉ lệ mắc bệnh trầm cảm ở các bé gái lại cao hơn đáng kể so với các bé trai. Điều này khiến các nhà khoa học và chuyên gia tâm lý luôn trăn trở tìm kiếm nguyên nhân và giải pháp.
Mới đây, một nghiên cứu của trường King’s College London đã hé lộ một góc nhìn mới về vấn đề này, mở ra hy vọng cho việc phòng ngừa và điều trị trầm cảm ở tuổi dậy thì hiệu quả hơn.
Nghiên cứu, được thực hiện trên 150 thanh thiếu niên Brazil từ 14 đến 16 tuổi, tập trung vào vai trò của tryptophan, một axit amin thiết yếu mà cơ thể hấp thụ từ thực phẩm như thịt gà tây, trứng, sữa, các loại hạt, và ngũ cốc. Tryptophan là tiền chất của serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng, giấc ngủ, và cảm giác hạnh phúc. Tuy nhiên, quá trình phân giải tryptophan trong não có thể diễn ra theo hai hướng khác nhau: một hướng tạo ra các chất có lợi cho não, bao gồm axit kynurenic, và hướng còn lại sản sinh ra các chất có hại.
Nghiên cứu cho thấy ở các bé gái có nguy cơ cao hoặc đã được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm, nồng độ axit kynurenic thấp hơn so với nhóm có nguy cơ thấp. Điều này cho thấy tryptophan ở nhóm các bé gái này đang bị phân giải theo hướng tạo ra các chất độc hại cho não nhiều hơn. Sự mất cân bằng này đặc biệt rõ rệt ở các bé gái, có thể giải thích tại sao tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm ở nữ giới lại cao gấp đôi so với nam giới, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Các nhà khoa học cũng phát hiện ra mức độ các dấu hiệu viêm nhiễm trong máu của nhóm thanh thiếu niên có nguy cơ cao hoặc đã mắc trầm cảm cũng cao hơn. Viêm nhiễm có thể là kết quả của việc cơ thể chống lại nhiễm trùng, đối phó với căng thẳng, hoặc xử lý các chất kích thích như thực phẩm không lành mạnh. Viêm nhiễm này được cho là có thể kích thích giải phóng các chất độc hại trong não, góp phần vào sự phát triển của bệnh trầm cảm. Sau ba năm theo dõi, các bé gái bị trầm cảm kéo dài có nồng độ các chất độc hại cho não cao hơn so với những bé đã hồi phục.
Giáo sư Valeria Mondelli, trưởng nhóm nghiên cứu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm hiểu các cơ chế sinh học liên quan đến trầm cảm ở tuổi vị thành niên, đặc biệt là sự khác biệt giữa nam và nữ. Bà cho biết: “Tuổi vị thành niên là giai đoạn có nhiều thay đổi trong não bộ và cơ thể, nhưng chúng ta vẫn chưa hiểu rõ về các yếu tố sinh học tiềm ẩn gây ra trầm cảm và tác động khác nhau giữa các bé trai và bé gái.”
Phát hiện này mở ra hy vọng cho việc phát triển các phương pháp hỗ trợ mới cho thanh thiếu niên bị trầm cảm, chẳng hạn như thuốc nhắm vào quá trình chuyển hóa kynurenine. Bác sĩ Naghmeh Nikkheslat, tác giả chính của nghiên cứu, hy vọng rằng nghiên cứu này sẽ giúp xây dựng một bức tranh rõ ràng hơn về cách chúng ta có thể giúp đỡ thanh thiếu niên kiểm soát trầm cảm.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu trong việc tìm hiểu mối liên hệ phức tạp giữa tryptophan, viêm nhiễm, và trầm cảm ở tuổi vị thành niên. Cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để xác định chính xác cơ chế tác động và phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả. Việc hiểu rõ hơn về vai trò của tryptophan và các chất chuyển hóa của nó cũng có thể giúp chúng ta điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lối sống để phòng ngừa trầm cảm từ sớm, đặc biệt là ở các bé gái.
