Các nhà sản xuất thép ở Mỹ Latinh đang phải đối mặt với một vấn đề ngày càng gia tăng: sự tràn vào của thép giá rẻ từ Trung Quốc. Hành vi này, thường được gọi là bán phá giá – tức là bán hàng hóa với giá thấp hơn giá thị trường nội địa hoặc chi phí sản xuất, thường nhờ trợ cấp của chính phủ – đang gây tổn hại đáng kể cho các ngành công nghiệp thép trên toàn cầu, bao gồm cả ở Mỹ Latinh.
Để đối phó, nhiều quốc gia trong khu vực đang tăng cường các biện pháp bảo vệ ngành công nghiệp trong nước. Gần đây nhất, Colombia đã tham gia cùng các nước láng giềng, áp dụng các biện pháp mạnh mẽ hơn để giảm bớt tác động tiêu cực từ thép nhập khẩu Trung Quốc.
Các hành động cụ thể của Colombia
Trong nhiều tháng, các nhà sản xuất thép Colombia đã lên tiếng phản đối điều mà họ gọi là cạnh tranh không lành mạnh, giá cả mang tính hủy diệt và chất lượng thấp của thép nhập từ Trung Quốc. Đáp lại những lời kêu gọi này, Bộ Thương mại, Công nghiệp và Du lịch Colombia (MCIT) đã có những động thái cụ thể:
- Điều tra chống bán phá giá: Vào cuối tháng Hai năm 2025, MCIT đã khởi xướng một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với ống thép hàn nhập khẩu từ Trung Quốc, loại ống dùng để bảo vệ cáp. Cuộc điều tra này được thực hiện theo yêu cầu của công ty Colombia Tenaris Tubocaribe Ltda.
- Áp thuế chống bán phá giá: Một tháng trước đó, vào tháng 1 năm 2025, MCIT đã áp thuế chống bán phá giá ở mức 41,74% đối với thép tấm mạ kẽm và mạ hợp kim nhôm kẽm (vật liệu phủ) từ Trung Quốc. Theo Công báo chính thức, biện pháp này có hiệu lực trong vòng 5 năm.
- Tăng thuế đối với thép dây: Vào tháng 10 năm trước, Colombia cũng đã áp dụng mức thuế bổ sung 30% đối với thép dây từ Trung Quốc, nâng tổng mức thuế lên 35%, mức tối đa được Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho phép.
Bộ trưởng Thương mại Luis Carlos Reyes đã giải thích về quyết định tăng thuế đối với thép dây: “Một cuộc điều tra kỹ thuật đã được thực hiện cho thấy rằng việc nhập khẩu đó đang gây thiệt hại cho ngành công nghiệp quốc gia. Chúng tôi tìm cách đảm bảo cạnh tranh cân bằng và công bằng.”
Tác động và quy mô vấn đề
Mức độ ảnh hưởng của việc bán phá giá thép từ Trung Quốc đối với Colombia rất đáng kể. Ông Juan Manuel Sánchez, chủ tịch hội đồng quản trị của hiệp hội các nhà sản xuất than Colombia (Fenalcarbón), đã đưa ra một so sánh rõ ràng tại Hội nghị thượng đỉnh MetCoke Thế giới 2024 ở Colombia: “Trung Quốc chỉ cần 13 giờ để sản xuất lượng thép mà Colombia sản xuất trong cả một năm.”
Ông Carlos Cante, chủ tịch Fenalcarbón, cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã trở thành một mối đe dọa toàn cầu đối với ngành thép, với sản lượng thép thô hơn một tỷ tấn vào năm 2023 và con số tương tự vào năm 2024.
Mối de dọa trong khu vực
Colombia không đơn độc trong cuộc chiến chống lại thép giá rẻ từ Trung Quốc. Nhiều quốc gia Mỹ Latinh khác cũng đang đối mặt với thách thức tương tự và đã có những hành động riêng:
- Brazil: Mặc dù đã tăng cường bảo vệ ngành thép của mình bằng cách áp thuế lên nhiều loại sản phẩm thép nhập khẩu từ Trung Quốc, quốc gia Nam Mỹ này vẫn chịu ảnh hưởng nặng nề. Ông Luis Fernando Martínez, giám đốc điều hành của Công ty Thép Quốc gia Brazil (CSN), cho biết vào đầu tháng 3: “Brazil vẫn là sân sau của thế giới để Trung Quốc gửi vật liệu đến.” Bộ Thương mại và Công nghiệp Brazil cho biết nước này hiện có 53 biện pháp chống bán phá giá đang có hiệu lực đối với Trung Quốc, không chỉ giới hạn ở ngành thép.
- Mexico: Đầu tháng 3, Mexico tuyên bố khởi động một cuộc điều tra về hành vi bán phá giá thép cán nóng của Trung Quốc, với lý do giá cả không công bằng đang đe dọa gây tổn hại cho ngành công nghiệp quốc gia. Trước đó, vào tháng 3 năm 2024, Mexico đã áp thuế lên tới 91% đối với thép thanh ren nhập khẩu từ Trung Quốc.
- Peru: Viện Quốc gia Bảo vệ Cạnh tranh và Bảo vệ Sở hữu Trí tuệ (Indecopi) đã khởi xướng nhiều cuộc điều tra về hành vi bán phá giá của Trung Quốc đối với các sản phẩm như ống thép carbon cán nóng, bồn rửa bằng thép không gỉ và thép dây. Các cuộc điều tra này diễn ra sau khi các nhà sản xuất địa phương khiếu nại rằng việc bán phá giá của Trung Quốc gây tổn hại nghiêm trọng cho ngành công nghiệp quốc gia. Chỉ tính riêng trong năm nay, Indecopi đã bắt đầu điều tra năm sản phẩm từ Trung Quốc về hành vi bán phá giá, và đã có biện pháp tạm thời được áp dụng trong một trường hợp.
Luật sư Robert Venero, đại diện cho ba công ty thép Peru đã nộp đơn khiếu nại bán phá giá, nhấn mạnh rằng đây là một chiến lược cạnh tranh không lành mạnh nhằm tiêu diệt ngành công nghiệp địa phương. Ông giải thích: “Khi các công ty trong nước không thể cạnh tranh với giá bán phá giá, họ buộc phải đóng cửa dây chuyền sản xuất, gây ra mất mát lớn về việc làm và làm giảm năng lực sản xuất của đất nước.”
Triển vọng toàn cầu
Vấn đề bán phá giá thép của Trung Quốc không chỉ giới hạn ở Mỹ Latinh. Theo công ty dữ liệu tài chính toàn cầu S&P Global, đã có khoảng 29 vụ kiện thương mại thép lớn được đệ trình chống lại Trung Quốc từ năm 2024 đến tháng 2 năm 2025, nhiều hơn 14 vụ so với giai đoạn 2020-2023. S&P Global dự kiến các rào cản thương mại đối với thép Trung Quốc sẽ bắt đầu ảnh hưởng đến xuất khẩu của nước này vào cuối năm 2025.
Rõ ràng, các quốc gia như Colombia đang ngày càng quyết liệt hơn trong việc bảo vệ ngành công nghiệp thép trong nước trước những gì họ coi là hành vi thương mại không công bằng từ Trung Quốc. Các biện pháp như tăng thuế và điều tra chống bán phá giá là những công cụ chính đang được sử dụng để cố gắng tạo ra một sân chơi bình đẳng hơn.
