Berlin, Đức – Trong một nỗ lực quan trọng nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài, Hoa Kỳ đã cam kết bảo vệ Ukraine trước bất kỳ cuộc tấn công nào trong tương lai từ phía Nga. Các viên chức Hoa Kỳ cho biết họ sẽ hỗ trợ các bảo đảm an ninh của Châu Âu và tìm kiếm sự ủng hộ từ Thượng Viện cho vai trò của Washington, một điều kiện tiên quyết mà Kyiv yêu cầu.
Tiến trình thương thảo Tại Berlin
Lời cam kết này được đưa ra vào ngày thứ hai của các cuộc thảo luận tại Berlin giữa Hoa Kỳ, Ukraine và các nhà lãnh đạo Châu Âu. Sau tám giờ thảo luận trực tiếp kể từ Chủ Nhật giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và đặc phái viên Nga của Tổng thống Trump, Steve Witkoff, cùng Jared Kushner, con rể của ông Trump, các viên chức Hoa Kỳ cho biết họ đã đạt được sự đồng ý với Ukraine về 90% các vấn đề được thảo luận.
Một viên chức Hoa Kỳ nhận định: “Tôi đánh giá rằng cuộc thảo luận thực sự tích cực về hầu hết mọi phương diện”.
Chi tiết về các bảo đảm an ninh
Các bảo đảm an ninh được đề nghị bao gồm:
- Giám sát và kiểm chứng: Xác định rõ vai trò của Hoa Kỳ nếu Nga vi phạm thỏa thuận hòa bình và quay lại tấn công Ukraine.
- Cung cấp vũ khí: Để ngăn chặn lực lượng Nga.
- Cam kết tương tự Điều 5 NATO: Các bảo đảm này sẽ tương tự như các bảo đảm tại Điều 5 của NATO, đề cập đến việc phòng thủ tập thể.
- Không gửi bộ binh: Hoa Kỳ tái khẳng định sẽ không gửi quân tham chiến trực tiếp.
- Hỗ trợ không quân: Tổng thống Trump từng cho biết vào tháng 8 rằng Washington sẵn sàng sử dụng sức mạnh không quân để hỗ trợ quân đội Châu Âu tại Ukraine.
Tổng thống Zelensky nhận xét: “Những gì Hoa Kỳ đưa ra tại Berlin về các bảo đảm pháp lý và vật chất thực sự đáng ghi nhớ”. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc Hoa Kỳ chấp nhận các bảo đảm ‘giống như Điều 5’ là rất quan trọng.
Vấn đề lãnh thổ: trở ngại lớn nhất
Mặc dù sự thay đổi trong lập trường của Hoa Kỳ có thể giải quyết một trong những trở ngại lớn nhất để Kyiv ký kết thỏa thuận hòa bình, nhưng một khó khăn lớn hơn vẫn còn đó: vấn đề lãnh thổ.
- Vùng Donetsk: Hoa Kỳ đang thúc đẩy việc tạo ra một khu vực kinh tế phi quân sự trong một dải đất thuộc tỉnh Donetsk mà Ukraine vẫn còn kiểm soát.
- Sự phản đối của Ukraine: Ukraine đã phản đối mạnh mẽ việc rút quân khỏi khu vực này, trong khi Nga thề sẽ giành quyền kiểm soát toàn bộ vùng Donbas.
- Lo ngại về an ninh: Các viên chức Châu Âu và Ukraine lo ngại rằng sẽ có ít biện pháp để ngăn cản Điện Kremlin chiếm đóng khu vực này và chiếm lấy các công sự phòng thủ quan trọng nhất của Ukraine.
Câu hỏi đặt ra là: Liệu Nga có chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào buộc họ phải thỏa hiệp về lãnh thổ, và liệu Moscow có bác bỏ chính những bảo đảm an ninh mà Kyiv mong muốn hay không?.
Vai trò của quốc hội Hoa Kỳ
Các đồng minh của ông Trump, bao gồm Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đang khuyến khích Tòa Bạch Ốc gửi gói bảo đảm an ninh này đến Thượng Viện để bỏ phiếu.
Ông Graham nhận định: “Nếu Ukraine ủng hộ nó, Châu Âu ủng hộ nó, tôi nghĩ quý vị sẽ có được sự ủng hộ của hầu hết đảng Dân Chủ. Và nếu ông Trump ủng hộ nó, quý vị sẽ có được hầu hết đảng Cộng Hòa”. Việc Thượng Viện thông qua sẽ gửi một thông điệp mạnh mẽ rằng Hoa Kỳ sát cánh cùng Kyiv bất kể ai ngồi trong Phòng Bầu Dục.
Bước kế tiếp
Chính quyền Trump muốn hoàn tất thỏa thuận vào cuối năm nay. Tổng thống Zelensky cho biết các tài liệu về thỏa thuận hòa bình sẽ được hoàn tất sớm nhất vào thứ Ba và chia sẻ với Điện Kremlin. Hoa Kỳ dự kiến sẽ thông báo phản hồi của Nga cho Kyiv vào cuối tuần này.
Nếu Nga bác bỏ kế hoạch, Tổng thống Zelensky cảnh báo: “Sẽ có biến động,” và nói thêm rằng Kyiv sẽ yêu cầu các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn và nhiều vũ khí hơn từ Hoa Kỳ.
Nguồn: The Wall Street Journal
