Trong cuộc bầu cử vừa qua, cả Hạ Viện lẫn Thượng Viện Hoa Kỳ đã đạt được sự đồng thuận hiếm thấy, buộc Bộ Tư Pháp phải công bố toàn bộ hồ sơ liên quan đến Jeffrey Epstein, một nhân vật từng bị kết án vì hành vi liên quan đến mại dâm vị thành niên và bị truy tố vì điều hành mạng lưới mua bán tình dục với sự tham gia của nhiều người có ảnh hưởng lớn trong xã hội.
Việc công bố phải được thực hiện theo luật và trong thời hạn nhất định, thay vì theo quyết định đơn phương của hành pháp.
Hạ Viện đã thông qua dự luật với 427 phiếu thuận và chỉ 1 phiếu chống. Thượng Viện cho biết sẽ phê chuẩn ngay khi nhận văn bản. Tổng Thống Donald Trump tuyên bố sẽ ký ban hành mặc dù trước đó nhiều tuần từng phản đối.
Những tài liệu nào sẽ bị công bố?
Theo dự luật, Bộ Tư Pháp phải công bố toàn bộ hồ sơ chưa được phân loại, bao gồm:
-Lời khai của nạn nhân và nhân chứng trong hai cuộc điều tra của liên bang
-Nhật ký bay và danh sách hành khách trên máy bay riêng của Epstein
-Biên bản, tài liệu, thiết bị và chứng cứ thu giữ từ nhà riêng, văn phòng, kho lưu trữ, máy bay, các cơ sở bất động sản liên quan
-Thư từ liên lạc nội bộ trong Bộ Tư Pháp và FBI có liên quan đến vụ điều tra
-Tài liệu liên quan đến Ghislaine Maxwell, người từng hợp tác điều hành mạng lưới của Epstein và đang thụ án 20 năm tù tại liên bang
Bộ Tư Pháp được phép giữ lại các phần thông tin có thể: gây ảnh hưởng đến cuộc điều tra bổ sung đang diễn ra, hoặc làm lộ danh tính của các nạn nhân chưa được bảo vệ.
Việc này cho thấy Quốc Hội không chỉ nhắm đến cá nhân Epstein, mà còn quan tâm đến những cá nhân, tổ chức và hoạt động liên quan trong mạng lưới của ông.
Vì sao hồ sơ Epstein quan trọng?
Epstein từng bị kết án năm 2008 vì hành vi liên quan đến mại dâm vị thành niên. Đến năm 2019, ông bị truy tố lại với cáo buộc mua bán tình dục trẻ vị thành niên tại phạm vi liên bang. Trong thời gian bị giam giữ để chờ xét xử tại New York, giám định pháp y kết luận ông chết treo cổ tự sát.
Tuy nhiên cái chết của Epstein, khiến ông không thể đối mặt với tiến trình tố tụng, không ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của hồ sơ. Các hồ sơ điều tra được thu thập theo luật liên bang vẫn thuộc quyền quản lý của Bộ Tư Pháp.
Những tài liệu đó tiếp tục liên quan đến: lời khai của nạn nhân, bằng chứng về mạng lưới hoạt động, các quan hệ tài chính và nhân sự liên quan, các nhân vật có vị trí xã hội từng tiếp xúc với Epstein.
Tổng Thống Trump từng xuất hiện trong cùng môi trường xã hội với Epstein nhưng nhiều lần khẳng định đã cắt đứt liên hệ trước khi Epstein bị kết án năm 2008 và “không biết gì về các hành vi phạm pháp.”
Vì sao Quốc Hội ra luật bắt công bố?
Một Tổng Thống đương nhiệm có quyền yêu cầu Bộ Tư Pháp công bố hay không công bố một tài liệu. Tổng Thống Trump phảna đối việc công bố. Tuy nhiên, một yêu cầu chính thức hoàn toàn phụ thuộc vào hành pháp, có thể thay đổi theo quan điểm chính trị của Tổng Thống đương nhiệm hoặc chính quyền mới.
Việc Quốc Hội thông qua dự luật có nghĩa là nghĩa vụ công bố được ràng buộc bởi luật, không phụ thuộc vào cá nhân Tổng Thống, không thay đổi khi chính quyền thay đổi, không thể bị trì hoãn vô thời hạn về mặt chính trị.
Nói cách khác, Quốc Hội muốn tách việc công bố hồ sơ ra khỏi mọi mục tiêu chính trị của hành pháp.
Thay đổi lập trường của đảng Cộng Hoà
Trước khi có sự thay đổi quan điểm đưa đến việc Quốc hội phải bỏ phiếu, Tổng Thống Trump và nhiều lãnh đạo Cộng Hoà đối phản đối việc công bố hồ sơ, cho rằng đảng Dân Chủ đang thúc đẩy việc này nhằm mục đích chính trị. Lập luận đó phù hợp với tâm lý hoài nghi hệ thống tư pháp liên bang của một bộ phận cử tri bảo thủ.
Tuy nhiên, trong chính nhóm cử tri ủng hộ ông, nhiều người yêu cầu minh bạch toàn bộ, cho rằng công lý đòi hỏi phải công bố tất cả thông tin, bất kể tên tuổi xuất hiện trong hồ sơ là ai. Trước áp lực đó, Tổng Thống Trump chuyển sang ủng hộ việc công bố, tuyên bố rằng “không có gì phải che giấu.”
Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson, người từng bác bỏ việc công bố và cho rằng đây là vấn đề mang tính đảng phái, đã bỏ phiếu thuận theo lập trường mới.
Vai trò của Dân Biểu Marjorie Taylor Greene
Ngoài những lãnh đạo điều chỉnh lập trường sau Tổng Thống, một số dân biểu Cộng Hoà ủng hộ việc công bố hồ sơ Epstein ngay từ đầu, với lập luận bảo vệ nạn nhân. Trong số đó, Dân Biểu Marjorie Taylor Greene, thuộc tiểu bang Georgia, một đồng minh quan trọng của Tổng Thống Trump, đã công khai yêu cầu minh bạch hoàn toàn hồ sơ.
Bà Greene cho rằng việc công bố cần thiết để đảm bảo trách nhiệm đối với những người bị hại. Quan điểm này không xuất phát từ việc nêu danh các nhân vật bị đề cập, mà từ yêu cầu tôn trọng quyền của nạn nhân và quyền được biết của công chúng. Sau khi bà Greene ủng hộ công bố, Tổng Thống Trump lên tiếng chỉ trích bà, tạo ra khác biệt quan điểm hiếm gặp giữa hai nhân vật vốn thường đứng chung lập trường.
Trong cuộc bỏ phiếu, chỉ duy nhất một dân biểu bỏ phiếu chống: ông Clay Higgins (Louisiana), người cho rằng việc công bố có thể “làm tổn hại những người vô tội bị nêu tên.”
Trump thôi ủng hộ Marjorie Taylor Greene: Rạn nứt trong đảng Cộng Hòa
Tài liệu mới công bố và tiếng nói của nạn nhân
Trước cuộc bỏ phiếu, một số tài liệu thuộc di sản Epstein đã được công bố, gồm thư từ và email giữa Epstein và Ghislaine Maxwell. Một số thư có nhắc đến các nhân vật nổi tiếng, trong đó có Tổng Thống Trump, nhưng không đưa ra bằng chứng về hành vi phạm pháp của họ.
Phủ Tổng Thống cho rằng việc công bố chưa đầy đủ có thể dễ gây hiểu lầm, đồng thời khẳng định việc ủng hộ hay phản đối công bố hồ sơ “không xuất phát từ bất kỳ mối liên hệ phạm pháp nào của Tổng Thống.”
Tại Điện Capitol, một số nạn nhân và gia đình đã lên tiếng yêu cầu Quốc Hội thông qua dự luật. Bà Annie Farmer, người từng cung cấp lời khai trực tiếp trong quá trình điều tra liên bang, phát biểu rằng:
“Việc giữ hồ sơ trong nhiều năm là một sự phản bội mang tính thể chế. Vì tội ác không được điều tra đầy đủ, nhiều người đã tiếp tục bị tổn hại.”
Phản ứng quần chúng
Phản ứng của công chúng tại Hoa Kỳ đối với việc công bố hồ sơ Epstein được thấy qua nhiều góc nhìn khác nhau, và không tập trung vào một lập trường duy nhất:
Những người ủng hộ minh bạch tuyệt đối cho rằng toàn bộ hồ sơ phải được công bố đầy đủ, bất kể danh tiếng của các cá nhân xuất hiện trong tài liệu. Quan điểm này cho rằng công lý đối với nạn nhân chỉ có thể đạt được bằng việc tiếp cận toàn bộ chứng cứ, không lựa chọn có lợi cho bất kỳ ai.
Một số người bày tỏ lo ngại về khả năng gây tổn hại danh dự cho những người vô tội. Lập luận này dựa trên thực tế rằng nhiều tên tuổi xuất hiện trong hồ sơ điều tra không đồng nghĩa với hành vi phạm pháp. Quan điểm này nhấn mạnh trách nhiệm của các cơ quan điều tra trong việc phân định giữa chứng cứ cụ thể và sự nhắc đến trong bối cảnh xã hội.
Các tổ chức bảo vệ nạn nhân và nhóm hoạt động xã hội xem việc công bố là bước sửa chữa những thiếu sót trong các cuộc điều tra trước đây. Theo quan điểm này, việc không minh bạch đã góp phần duy trì sự im lặng kéo dài của nạn nhân, và vì vậy hồ sơ cần được công bố để khẳng định vai trò chính của người bị hại trong quá trình điều tra và truy tố.
Một số ý kiến độc lập trong giới luật sư và khoa học pháp lý nhấn mạnh rằng việc công bố hồ sơ phải đi kèm giải thích pháp lý rõ ràng, nhằm tránh việc công chúng tự suy diễn qua các tên tuổi được nêu. Quan điểm này cho rằng thông tin pháp lý chỉ có giá trị khi được xử lý kèm theo phân tích phù hợp của các cơ quan chuyên trách.
Nhìn chung, sự khác biệt đó cho thấy các phản ứng của công chúng không chỉ tập trung vào cá nhân Epstein hay các nhân vật liên quan, mà còn xoay quanh niềm tin đối với hệ thống tư pháp, vai trò của minh bạch, và cách thức tôn trọng các quyền hợp pháp của nạn nhân cũng như những người chưa bị buộc tội.
Minh bạch đến đâu?
Dự luật quy định thời hạn 30 ngày công bố, nhưng tiến trình có thể kéo dài do các cuộc điều tra liên bang bổ sung đang được xem xét. Các cuộc điều tra đó liên quan đến: hoạt động tài chính có liên hệ với Epstein, các tổ chức tài chính tư nhân và các nhân vật có thể liên quan trong giai đoạn mạng lưới hoạt động
Như vậy, mục tiêu của việc công bố không chỉ nhằm xác định danh sách những người xuất hiện trong hồ sơ, mà còn kiểm tra liệu các cơ quan tư pháp liên bang có áp dụng trách nhiệm pháp lý đồng đều đối với mọi cá nhân và tổ chức liên quan, hay chỉ đối với những người không đủ ảnh hưởng để tự bảo vệ mình.
