Đó là câu hỏi được báo Thanh Niên đặt ra trong một bài báo ngày 30-11. Theo luật sư Hoàng Hà (Công ty luật TNHH MTV Thiên Quý), căn cứ vào luật Phòng, chống thiên tai, Nghị định 66 năm 2021 của Chính phủ và luật Phòng thủ dân sự, yêu cầu các cấp chính quyền khi có tin cảnh báo, trong đó có thông báo xả lũ hồ chứa phải kích hoạt ngay cơ chế chỉ huy ứng phó theo phương châm “4 tại chỗ”. Gồm: chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; phương tiện, vật tư tại chỗ; hậu cần tại chỗ. Chính quyền không chỉ truyền tin mà phải lập tức kích hoạt cả hệ thống: chỉ huy – cảnh báo – sơ tán – bảo vệ tài sản – chuẩn bị cứu hộ, cứu nạn, theo phương án đã được phê duyệt trước đó.
Luật sư Hoàng Hà nói “Chính quyền không được chỉ ‘thông báo rồi để đó’ mà phải cử cán bộ, công an, dân quân đến từng nhà giải thích nguy cơ, nêu rõ mực nước dự kiến, hỗ trợ vận chuyển người và tài sản ra điểm sơ tán an toàn“.
Cũng theo luật sư, khi đã ban bố tình huống nguy hiểm mà người dân vẫn cố bám trụ ở vùng đặc biệt rủi ro, chính quyền phải tổ chức cưỡng chế sơ tán, để bảo vệ tính mạng, nhất là với người già, trẻ em, người bệnh. Còn nếu chính quyền chỉ đọc loa chung chung, không vận động đến nơi đến chốn, không tổ chức phương tiện và biện pháp bắt buộc trong vùng nguy hiểm thì “không thể đổ hết lỗi cho dân”.
Theo Cục Quản lý và xây dựng công trình thủy lợi, từ ngày 16 – 20.11, khu vực từ nam Quảng Trị đến Khánh Hòa đã xuất hiện đợt mưa rất lớn. Không chỉ trận mưa lớn, mà còn có thủy điện xả lũ (cụ thể là thủy điện sông Ba Hạ), gây thiệt hại nặng nề cho người dân miền Trung về người và tài sản.
Ông Lê Chí Hoại, Chủ tịch xã Hòa Thịnh, Phú Yên cho biết, sau khi nhận thông báo xả lũ từ Ban Phòng thủ dân sự tỉnh Đắk Lắk, chính quyền địa phương đã thông báo đến người dân chuẩn bị sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm. “Chúng tôi đã huy động lực lượng di dời người dân đến vùng an toàn. Tuy nhiên, nước lũ dâng nhanh gây ra tình trạng ngập úng diện rộng“, ông Hoại nói.
Theo truyền thông trong nước, tính tới ngày 30-11, lũ lụt ở miền Trung do mưa lớn và xả lũ gây ra đã làm 102 người chết và mất tích, 90 xã, phường bị ngập lụt, 128 ngàn căn nhà bị ngập sâu từ 2m trở lên…ước tính thiệt hạ khoảng 13 ngàn tỷ đồng. Đặc biệt, xã Hòa Thịnh (Phú Yên cũ) bị ngập lụt nhiều ngày, dân chúng hầu như bị mất trắng nhà cửa, gia súc và tài sản. Hòa Thịnh cũng là
“vựa lúa” của miền Trung với nhiều cánh đồng bát ngát.
