Kể từ khi phát minh ra bộ đổi số (gears), chưa có gì khuyến khích nhiều người đi xe đạp hơn là sự ra đời của động cơ điện và pin.
Xe đạp điện, hay e-bike, đang dần thay đổi cách chúng ta di chuyển, mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng đi kèm với những rủi ro đáng kể, phần lớn xuất phát từ các mẫu xe bất hợp pháp và quy định lỏng lẻo.
Khi có một chiếc xe đạp điện, người ta có xu hướng lái xe hơi ít hơn và đạp xe nhiều hơn. Một nghiên cứu ở Thụy Điển cho thấy những người thường xuyên lái xe hơi đã giảm gần 40% quãng đường di chuyển bằng xe hơi sau khi được cung cấp xe đạp điện. Xe đạp thông thường không thể làm được điều tương tự vì hoàn toàn phụ thuộc vào sức người.
Chúng ta cần bắt đầu coi xe đạp điện như một hình thức di chuyển, bởi chúng hoạt động giống xe hơi, xe máy hoặc xe scooter điện hơn là xe đạp truyền thống. Tuy nhiên, khi các nhà chức trách đang phải đối phó với làn sóng xe đạp điện công suất lớn được sử dụng bất hợp pháp, việc siết chặt các quy định là điều cần thiết.
Ưu điểm
Xe đạp điện giải quyết năm thách thức lớn mà xe đạp thông thường gặp phải:
- Khoảng cách: Xe đạp điện giúp người lái đi xa hơn. Các mẫu xe dành cho thành phố có thể đi được từ 30 đến 80 km mỗi lần sạc. Điều này đặc biệt hữu ích ở các thị trấn dân cư thưa thớt và gần như không có phương tiện giao thông công cộng. Mặc dù các mẫu xe cao cấp có thể đi hơn 100 km, chúng có giá thành rất cao. Chi phí điện để sạc cho quãng đường 100 km mỗi tuần trong một năm chỉ tốn khoảng 20 đô la Úc.
- Đồi dốc: Địa hình đồi núi là một trở ngại lớn đối với nhiều người đi xe đạp, đặc biệt là những người không có thể lực tốt. Động cơ điện của xe đạp điện giúp việc leo dốc trở nên dễ dàng hơn nhiều. Tại các thành phố có nhiều đồi núi như San Francisco và Sydney, xe đạp điện đã mở ra những tuyến đường mới cho người dân.
- Thời tiết: Mọi người thường ngại đi xe đạp thông thường khi trời quá nóng hoặc quá lạnh. Vì xe đạp điện đòi hỏi ít nỗ lực hơn, người lái đổ mồ hôi ít hơn trong thời tiết nóng. Dù vậy, người dùng cần lưu ý rằng thời tiết lạnh có thể làm giảm tuổi thọ pin, trong khi nhiệt độ cao có thể làm giảm thời gian sử dụng của pin. Mưa lớn kéo dài cũng có thể làm hỏng xe, vì vậy cần có nơi cất giữ che chắn tốt.
- Chở hàng: Việc chở hai đứa trẻ hoặc hàng tạp hóa trên một chiếc xe đạp thông thường rất khó khăn. Xe đạp điện chở hàng giúp vận chuyển các tải trọng từ 100 đến 200 kg dễ dàng hơn nhiều. Tuy nhiên, các mẫu xe này nặng và cồng kềnh hơn, gây khó khăn khi cất giữ và di chuyển trong không gian hẹp.
- Hạn chế về thể chất: Xe đạp điện là một lựa chọn hữu ích cho những người gặp khó khăn khi sử dụng xe đạp thông thường, chẳng hạn như người lớn tuổi, phụ nữ mang thai và những người có bệnh lý hạn chế vận động. Tuy nhiên, cần phải cẩn thận vì sự tăng tốc đột ngột có thể làm người lái giật mình và tăng nguy cơ té ngã. Việc huấn luyện đúng cách là rất cần thiết.
Rủi Ro Từ Sự Lỏng Lẻo Trong Quy Định
Giống như bất kỳ phương tiện giao thông nào, xe đạp điện cũng có những rủi ro. Các báo cáo về xe đạp điện bốc cháy và va chạm với người đi bộ đã gây ra lo ngại trong công chúng. Nhiều tòa nhà dân cư và thương mại đã cấm sạc hoặc đậu xe đạp điện trong nhà để tránh nguy cơ cháy nổ pin.
Thực tế, các vụ cháy pin và tai nạn chết người phần lớn là do các loại xe đạp điện không tuân thủ quy định, sử dụng pin phẩm chất thấp hoặc có công suất vượt xa giới hạn pháp lý cho phép. Nhiều phương tiện trong số này không nên được coi là xe đạp điện; chúng giống như những chiếc xe máy điện bất hợp pháp không đăng ký hơn.
Hầu hết các quốc gia đã áp dụng tiêu chuẩn e-bike EN15194 của châu Âu, định nghĩa xe đạp điện là một phương tiện có công suất liên tục không quá 250 watt và tốc độ được trợ lực tối đa là 25 km/h. Xe cũng phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn về pin (EN50604).
Thật không may, vào năm 2021, chính phủ Úc đã loại xe đạp điện ra khỏi định nghĩa “phương tiện đường bộ”. Tất cả các tiểu bang của Úc, ngoại trừ Tây Úc, đều làm theo. Lỗ hổng này đã bị lợi dụng để nhập khẩu hàng ngàn phương tiện nguy hiểm. Một khi đã vào Úc, nhiều chiếc xe này được sử dụng trên đường phố, một số xe được độ lại có thể đạt tốc độ lên tới 90 km/h và đã gây ra những cái chết thương tâm.
Lời kêu gọi hành động
Trong những tháng gần đây, các nhà nghiên cứu và các nhóm vận động cho việc đi xe đạp đã kêu gọi chính quyền vào cuộc để đóng các lỗ hổng cho phép nhập khẩu các thiết bị bất hợp pháp, cấm bán chúng và khuyến khích sử dụng xe đạp điện theo tiêu chuẩn châu Âu.
Một khi lĩnh vực xe đạp điện được quy định đúng đắn, chính quyền nên tập trung vào việc tận dụng tối đa tiềm năng của chúng. Các làn đường riêng biệt là rất quan trọng, đặc biệt đối với người đi xe đạp điện, những người có thể di chuyển nhanh hơn và có nguy cơ bị thương cao hơn nếu xảy ra va chạm. Các khoản trợ cấp tạm thời cũng là một lựa chọn để thúc đẩy việc sử dụng. Nếu chúng ta làm đúng, hàng triệu người Úc cuối cùng có thể dựa vào xe đạp điện thay vì xe hơi.
Nguồn: TechXplore
