Đây là ý kiến được đồng tình tại hội thảo Mức sinh ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp chính sách diễn ra chiều 23/9 do Viện Xã hội học và Tâm lý học (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) tổ chức. Nguyên nhân Theo các chuyên gia, giới trẻ Việt Nam đang phải đối mặt với giá nhà cao ngất ngưởng, chi phí giáo dục, y tế đắt đỏ nên “không dám kết hôn và sinh con”.
Chi phí nuôi con cũng ngày càng lớn. Viện Nghiên cứu phát triển Sài Gòn từng ước tính, tổng chi phí nuôi một trẻ từ sơ sinh đến 18 tuổi có thể lên tới hàng tỷ đồng, bao gồm học phí, y tế và sinh hoạt. Giá nhà cao buộc nhiều đôi trẻ phải sống chung với bố mẹ, thiếu riêng tư, trong khi thị trường lao động bất ổn càng khiến họ dè dặt với quyết định sinh con. Về phía chính sách, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, giảng viên Đại học văn hóa Hà Nội, cho rằng sự thiếu rõ ràng trong hỗ trợ tài chính cho các cặp vợ chồng có con tạo ra tâm lý bất ổn. Một nghiên cứu của Viện Khoa học Xã hội Việt Nam năm 2019 cho thấy nhiều đôi trẻ không tin tưởng vào các gói hỗ trợ hiện có và cảm thấy thiếu thông tin để đưa ra quyết định. GS Đặng Nguyên Anh, nguyên Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, cho rằng mức sinh ở đô thị thường thấp hơn nông thôn vì chi phí sinh hoạt cao, điều kiện nhà ở chật hẹp, thiếu không gian chăm sóc trẻ và áp lực thời gian. Trong xã hội hiện đại, việc sinh đẻ và nuôi con đi kèm với chi phí ngày càng lớn, từ giáo dục, y tế đến dịch vụ chăm sóc, đồng thời có thể làm mất cơ hội phát triển nghề nghiệp, đặc biệt đối với phụ nữ. Nhà nước cần đầu tư mạnh vào dịch vụ công như trường mầm non và y tế. “Giảm học phí và cung cấp bảo hiểm y tế toàn diện cho trẻ sẽ giúp giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho các gia đình”, bà Thủy nói và dẫn chứng chi phí giáo dục mầm non ở đô thị chiếm tới 25-30% thu nhập trung bình, con số “đáng báo động”.
