NGUYỄN ĐỨC CƯỜNG L.Ac., Ph.D
Dẫn nhập
Ngày 27/11/2011, một bản tin rất đáng chú ý của ABC News đăng trên internet được tóm tắt như sau: Một cậu bé ở thành phố Cleveland, tiểu bang Ohio, học sinh lớp Ba, mới chín tuổi mà đã nặng hơn 200 lbs.
Sở Dịch vụ Trẻ em và Gia đình (the Department of Children and Family Services) sau một năm trời theo dõi tình trạng béo phì này, đã nhiều lần khuyến cáo và yêu cầu cha mẹ hãy làm những biện pháp cần thiết mỗi ngày để giúp em giảm cân nhưng không kết quả. Cuối cùng họ đã quyết định xin lệnh của tòa án thiếu nhi đưa em ra khỏi vòng tay cha mẹ, giao cho một cơ quan thuộc chính quyền nuôi dưỡng.
Nhưng trong thực tế, cả hai biện pháp: để em sống với cha mẹ, hoặc là giao cho một cơ quan chính quyền chăm sóc cũng đều khó đạt được kết quả mong muốn, vì thói quen ăn uống đã là như vậy.
Trước đó một năm, cậu bé này từng được đưa vào nhà thương điều trị chứng khó thở khi ngủ (sleep apnea), do thể trạng quá béo phì. Sau một thời gian ở bệnh viện, thể trọng đã giảm được ba lbs, nhưng khi được trở về nhà, tình trạng cũ lại tái diễn.
Câu chuyện ấy đã 14 năm, đến nay cậu đã là một thanh niên hơn 20 tuổi. Chúng ta không hiểu tình trạng hiện tại của thanh niên này ra sao, nhưng chắc chắn đây không phải là một trường hợp hiếm hoi, mà là tình trạng chung của rất nhiều người tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Hoa Kỳ, nơi mà nặng cân và béo phì đã và đang tiếp tục là một vấn nạn.
Và khi mà các phương pháp giảm cân bằng việc thay đổi cách ăn uống lành mạnh, kết hợp cùng các bài tập thể dục thể thao luôn được khuyến khích và đề cao, cũng là lúc các loại dược phẩm giúp giảm cân được tung hô như một chiếc đũa thần!
Một ví dụ điển hình gần đây nhất là một loại thuốc chích mang tên Ozempic, được sản xuất bởi công ty dược phẩm Novo Nordisk – Đan mạch, có tác dụng trị bệnh tiểu đường loại II, giảm nguy cơ bệnh tim mạch, đồng thời hỗ trợ giảm cân. Sau vài tuần lễ được tung ra thị trường cùng những lời ca tụng nồng nhiệt, các giới chức y học đã ghi nhận được khá nhiều tác dụng phụ nhẹ và nặng, thậm chí đe dọa đến sinh mệnh của người sử dụng!
Nhân câu chuyện này, người viết xin được nhấn mạnh: “Chỉ có việc thay đổi cách ăn uống lành mạnh, các bài tập thể dục thể thao mới là những phương pháp giảm cân duy nhất an toàn và hiệu quả!”
Và bưởi, một loại trái cây giàu sinh tố, có năng lực chống lão hóa rất mạnh, được xem là một trong “Những thực phẩm làm giảm cân,” không những thế, còn có khả năng chống lão hóa và giúp cho làn da của chúng ta đẹp hơn rất nhiều.
Bưởi có tên khoa học là citrus maxima, hay citrus grandis, thuộc họ cam chanh, tiếng Anh gọi bưởi là Pomelo, và thường được gọi bằng một cái tên khác là grapefruit. Thật ra, tên grapefruit dùng để gọi loại bưởi chùm, có tên khoa học là citrus paradisi. Đó là một loại cây lai giữa bưởi và cam, vỏ thì giống cam, nhưng hương vị lại là bưởi, ruột có màu hồng, vị chua, không ngọt và hơi đắng, không như loại bưởi mà chúng ta thường biết và đang bàn đến.
Cho đến nay, chưa có một tài liệu nào ghi nhận được nguồn gốc thực sự của quả bưởi, chỉ biết loại trái cây này đến từ các quốc gia vùng Đông Nam Á châu. Theo các tài liệu lịch sử, vào cuối thế kỷ thứ 17, năm 1696, thuyền trưởng một thương thuyền của công ty East India Company (công ty Đông Ấn) đã đem bưởi đến đảo quốc Jamaica, ở phía Nam Cuba. Một sự kiện nữa là vào giữa thế kỷ 18, năm 1750, Đức Cha Griffith Hughes đã ghi nhận được sự có mặt của quả bưởi trên đảo quốc Barbados thuộc Nam Mỹ, và ngài đã đặt cho nó một cái tên là “forbidden fruit.” Tức là “trái cấm!”
Tất nhiên đây không phải là trái cấm của ông ADong và bà Eva, mà có nghĩa là một loại trái cây quý, vì bưởi vốn được xem là một trong bảy kỳ quan của đảo quốc này! Về sau, người ta lại đổi tên từ “forbidden fruit” thành “grapefruit.”
Sở dĩ đổi tên như vậy vì dựa trên loại bưởi chùm, kết trái thành chùm, giống như một chùm nho vậy. Cho đến đầu thế kỷ 19, bưởi đã được gieo trồng rất nhiều ở các quốc gia Á châu, và phát triển rất mạnh ở nơi đây, vì thích hợp với khí hậu. Việt Nam có nhiều loại bưởi khác nhau như bưởi Đoan Hùng, bưởi Năm Roi, bưởi Tân Triều Biên Hòa. Bưởi nào cũng thơm ngon, nhưng nổi tiếng nhất là Bưởi Biên Hòa miền Nam, và bưởi Đoan Hùng ở tỉnh Phú Thọ miền Bắc.
Bưởi trong nhãn quan Đông y
Bưởi có vị chua và ngọt, tính mát, theo Đông y không có độc tính. Tất cả các phần của quả bưởi đều ích lợi cho sức khỏe. Tác dụng trực tiếp vào can, tỳ, phế và tâm. Bưởi có công dụng kiện tỳ (kích thích tiêu hóa), nhuận phế (làm giảm các cơn ho). Trong khi đó thì vỏ trái bưởi chứa nhiều tinh dầu, vị cay, đắng, hơi ngọt, có tính ấm, có tác dụng thông khí nên có thể trị ho và giảm đau.
Riêng hạt bưởi thì có vị đắng, tính ấm, có tác dụng trị đau, trị các chứng thoát vị vùng bẹn, sa ruột. Lá bưởi có vị the, đắng, có khả năng tán hàn, làm khí huyết lưu thông, nên có thể giải cảm, tiêu đàm, kích thích tiêu hóa và chống sưng. Chúng ta thường thấy lá bưởi có mặt trong các nồi nước xông giải cảm cũng vì vậy.
Đến đây, người viết xin có một ghi chú nhỏ:
Ở Việt Nam, có nơi người ta lẫn lộn quả bưởi với quả bòng. Thật ra, bưởi và bòng là hai loại trái khác nhau về kích cỡ lẫn hương vị. Trái bòng nhỏ hơn trái bưởi, bòng còn được gọi là bưởi Hồ Lô. Đường kính trái bưởi có thể là 20 cm, trong khi trái bòng chỉ có đường kính tối đa là 15 cm mà thôi. Về hương vị, bưởi ngọt và thơm dịu dàng, còn bòng thì khá là chua. Trái bòng thường được trồng nhiều ở miền Bắc, trong khi bưởi được trồng nhiều ở miền Nam.
Bên cạnh việc thưởng thức hương vị thơm ngon của Bưởi, chúng ta có thể dùng Bưởi trong các trường hợp sau:
Trị ho dai dẳng: Lấy tất cả phần thịt của trái bưởi ngâm với khoảng 30 cc rượu nếp trong một bình thủy tinh đậy kín, để qua đêm. Hôm sau cho tất cả vào một nồi sành nấu nhừ rồi hòa thêm 50 gram mật ong, trộn đều. Sau đó, mỗi ngày dùng ba lần, mỗi lần một muỗng canh, ngậm trong miệng và nuốt dần dần.
Về Mật Ong, nếu dùng loại Mật Ong nuôi bằng đường thì công thức này không thích hợp cho người có bệnh tiểu đường.
Khó tiêu, đầy hơi: Mỗi ngày ăn một quả Bưởi. (Phương cách này không thích hợp cho người bị viêm loét dạ dày, tá tràng) Ngoài ra, lá bưởi còn được dùng để kết hợp với những loại lá khác làm nước xông giải cảm rất hiệu quả.
Bưởi trong nhãn quan Tây y
Theo phân tích của phòng xét nghiệm, bưởi và hạt bưởi có nhiều sinh tố như C, B1, B2, cùng nhiều dưỡng chất khác như các loại đường thiên nhiên, protein, một ít chất béo, beta carotene, cùng các khoáng chất và kim loại như: Phospho, calcium, kali, magnesium, iron, zinc… cũng như các hóa chất thực vật thuộc nhóm flavonoids. Ngoài ra, nước bưởi còn hàm chứa một thành phần hóa chất có tác dụng giống như nội tiết tố insulin của cơ thể, nên có tác dụng làm giảm tiểu đường, và giúp hạ huyết áp. Riêng vỏ bưởi vì chứa nhiều tinh dầu, nên có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giúp chống sưng, và chống cảm cúm.
Vỏ Bưởi còn chứa các thành phần hóa chất thuộc nhóm flavonoid, giúp duy trì độ dẻo dai và tính đàn hồi của thành mạch máu, làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não – stroke. Chính những dưỡng chất trên đã khiến cho bưởi trở thành một loại trái cây có thể chống oxy hóa và lão hóa rất mạnh.
Không những thế, theo nhận định của Tây y, vì trái bưởi có rất ít tinh bột, và có các enzymes là các chất biến dưỡng có khả năng tiêu hủy chất béo, nên nếu được ăn kèm trong một bữa ăn nhiều chất béo, chất ngọt, sẽ giúp loại trừ chất béo và khiến cho bữa ăn đó trở nên an toàn một phần nào.
ĂN KIÊNG 12 NGÀY BẰNG TRÁI BƯỞI
Từ lâu, trong giới ăn kiêng, người ta đã áp dụng một phương thức ăn bưởi liên tiếp trong nhiều ngày, cùng với các món ăn bình thường khác, để giúp loại trừ ra khỏi cơ thể những chất béo, chất ngọt từ thức ăn.
Phương pháp ăn kiêng này đã được áp dụng từ những thập niên đầu thế kỷ, khoảng năm 1930, và có tên là “12 days Grapefruit Diet Plan,” còn được gọi là “Hollywood Diet,” tức là “Chương trình ăn kiêng 12 ngày bằng trái bưởi” do Tiến sĩ Kelly Brownell giới thiệu.
Kể từ đó đến nay, phương pháp trên có nhiều thay đổi, nhưng căn bản vẫn dựa trên trái bưởi là chính. Theo các kết quả thực tế, những ai áp dụng phương pháp này, có thể giảm cân đến 10 pounds trong vòng 12 ngày. Đơn giản lắm, chỉ cần ăn nửa quả bưởi trước mỗi bữa ăn, trong vòng 12 ngày liên tiếp. Đó là chưa kể, chỉ cần ăn một nửa trái bưởi thôi, chúng ta đã có gần 80% lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể hàng ngày.
Tuy vậy, phương thức này lại không thích hợp với những ai có chứng viêm loét bao tử, đường ruột, cũng như bị chứng acid quá nhiều trong bao tử.
Khi áp dụng, chúng ta không phải nhịn đói, vẫn ăn uống bình thường, đó chính là ưu điểm của phương pháp. Bưởi có một vài loại enzyme quan trọng, có khả năng đốt và loại trừ chất béo từ thức ăn ra ngoài cơ thể, trong khi những trái cây khác không có khả năng này hoặc có ít thôi. Đến đây, người viết muốn nhấn mạnh rằng: sự thành công còn tùy thuộc vào ý chí và sự quyết tâm của người muốn giảm cân. Vì mỗi ngày ăn một trái bưởi, tức là ½ trái Bưởi trước mỗi bữa ăn chính, trưa và tối, với một số người, đó không phải là việc dễ dàng.
Bên cạnh đó, tập thể dục là một phương pháp giảm cân hàng đầu, vừa giảm tiểu đường, và vừa giúp cơ thể khắc phục nhiều vấn đề sức khỏe khác.
BƯỞI VÀ CÁC CĂN BỆNH UNG THƯ
Bưởi có tác dụng rất mạnh trong việc ngăn ngừa ung thư. Tại sao vậy? Các thành phần hóa chất thuộc nhóm flavonoid, không chỉ khiến mạch máu trở nên dẻo dai, làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não – stroke, mà còn có khả năng ngăn ngừa sự phát triển của ung thư ruột già. Các chuyên gia Dinh dưỡng thuộc Trung tâm nghiên cứu Ung thư Đại học Hawaii – Hoa Kỳ cho biết, uống nửa lít nước juice bưởi, (nước bưởi ép) mỗi ngày sẽ giảm đáng kể các tác nhân gây ung thư do hút thuốc lá. Một nghiên cứu khác cho thấy, loại bưởi có màu hồng, hoặc đỏ đều hàm chứa rất nhiều lycopene, có thể làm giảm nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến – prostate cancer.
BƯỞI VÀ CĂN BỆNH UNG THƯ VÚ
Tuy nhiên, với phái nữ, đặc biệt là những ai đang trong thời kỳ mãn kinh, ăn bưởi nhiều quá cũng có thể gây ra ung thư vú. Đúng như vậy, một cuộc khảo sát quy mô do Đại học Southern California và Đại học Hawaii Hoa Kỳ thực hiện trên 50,000 phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh cho thấy là những ai ăn bưởi mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh ung thư Vú 30% nhiều hơn những ai không ăn.
Lý do vì bưởi có rất nhiều phytoestrogen, tạm gọi là kích thích tố nữ thực vật, sẽ gây nên một sự bất quân bình hormone trong cơ thể, từ đó dễ dàng đưa đến sự hình thành các khối u ác tính. Từ kết quả nghiên cứu này, chúng ta thấy là phái nữ đang trong thời kỳ mãn kinh nên tránh ăn bưởi nhiều quá, và tất nhiên là không nên theo đuổi phương pháp “Giảm cân 12 ngày bằng trái Bưởi” như đã trình bày ở phần trên.
VÀI LƯU Ý QUAN TRỌNG KHI DÙNG BƯỞI
Bưởi và nước bưởi có thể đem đến những phản ứng phụ bất lợi, nếu chúng ta đang dùng một số biệt dược của Tây y. Danh sách các biệt dược này rất dài, với một vài tên tiêu biểu như sau: Halcion, Versed, Xanax, Zoloft…
Tốt nhất là nếu ăn bưởi hoặc uống nước bưởi thường xuyên, chúng ta nên tham khảo với bác sĩ khi được cấp cho một loại biệt dược nào đó.
Nguyễn Đức Cường
L.Ac., Ph.D. of Oriental Medicine
Cùng một tác giả: https://www.toiyeutiengnuoctoi.com/category/tac-gia/a-to-h/nguyen-duc-cuong/
__________________
Giữ một nhịp chậm cho đời sống
“Sống chậm” không phải là một triết lý xa xôi. Nó chỉ là năm việc nhỏ ta có thể làm hằng ngày, để mình không bị cuốn vào guồng quay của chính mình mà không còn thực sự tận hưởng cuộc sống.
Dưới đây là năm điều bạn có thể làm để làm đời sống chậm lại.
Giữ một buổi sáng không công nghệ
Đừng mở điện thoại ngay khi thức dậy. Hãy để yên vài phút cho trí óc được thảnh thơi, như mặt nước chưa bị khuấy. Một hơi thở sâu cũng là khởi đầu của sự tỉnh táo.
Ăn chậm và nhìn món ăn
Đừng vừa ăn vừa lướt mạng. Hãy nhìn màu rau, nghe tiếng giòn của cơm cháy, và nhai kỹ để tận hưởng mọi hương vị.
Dọn một góc nhỏ mỗi ngày
Khi lau chùi, sắp xếp, ta không chỉ làm gọn nhà mà cũng đang sắp xếp lại chính mình.
Mỗi góc sạch sẽ là một khoảng yên trong tâm trí.
Đi bộ mười phút không mục đích
Không cần đếm bước. Cứ đi, để chân dẫn ta đi và đầu được nghỉ. Khi không cố đến đâu, ta mới thấy xung quanh có bao điều dễ thương: tiếng gió, tiếng người, và chính nhịp thở của mình.
Tập nói “để mai cũng được”
Không phải trì hoãn, mà là biết điều gì thật sự gấp. Khi ta chậm lại một nhịp, cuộc sống cũng dịu đi một chút.Sống chậm không làm ngày dài hơn, chỉ khiến từng phút có mặt thật hơn. Và khi ta bắt đầu thấy mình có mặt trong ngày của chính mình, đó đã là bình yên.
