Trí Tuệ Nhân Tạo không phải là luật sư của bạn
Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, chúng ta đã quen với việc tìm câu trả lời cho mọi thắc mắc chỉ bằng vài cú nhấp chuột. Từ công thức nấu một món ăn ngon đến cách sửa một vật dụng trong nhà, các công cụ tìm kiếm và gần đây hơn là những chatbot Trí Tuệ Nhân Tạo (AI) tinh vi như ChatGPT đã trở thành những người cố vấn không thể thiếu.
Sự tiện lợi này thật đáng kể. Nhưng, một câu hỏi được đặt ra: Điều gì sẽ xảy ra khi những thắc mắc của chúng ta chạm đến những lĩnh vực phức tạp của pháp luật? Liệu chúng ta có nên trút bầu tâm sự, kể lể những lo lắng về pháp lý của mình với một thuật toán?
Thoạt nghe, việc hỏi ChatGPT một câu hỏi pháp lý có vẻ là một ý tưởng hấp dẫn. Hãy tưởng tượng bạn đang lo lắng về một vấn đề liên quan đến hợp đồng lao động, thủ tục ly hôn, hay thậm chí là một vi phạm giao thông. Thay vì phải trải qua tiến trình tìm kiếm một luật sư, đặt lịch hẹn và trả những khoản phí cố vấn có thể không nhỏ, bạn chỉ cần mở một cửa sổ trò chuyện và gõ câu hỏi của mình. Nền tảng này có vẻ riêng tư, an toàn, và ngay lập tức đưa ra một câu trả lời trông có vẻ rất hợp lý. Rất nhiều người đã và đang làm điều này, tìm kiếm sự trợ giúp pháp lý từ AI cho đủ mọi chuyện. Và có lẽ, trong một sự dại dột đáng kinh ngạc, không ít người đã hỏi con bot này lời khuyên cho những vấn đề có thể định đoạt cả cuộc đời họ, chẳng hạn như các cáo buộc hình sự.
Thế nhưng, chính trong sự tiện lợi đó lại ẩn chứa một cái bẫy khổng lồ, một mối nguy mà nhiều người dùng không hề hay biết. Sam Altman, Giám đốc điều hành của OpenAI, công ty đã tạo ra ChatGPT, đã đưa ra một lời báo động thẳng thắn. Ông thừa nhận rằng không có bất kỳ “đặc quyền bảo mật pháp lý” nào khi bạn trò chuyện với ChatGPT. Đây là một sự khác biệt vô cùng quan trọng.
Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần suy nghĩ về mối liên hệ giữa một người và luật sư của họ. Khi bạn tìm đến một luật sư để cố vấn, cuộc trò chuyện đó được bảo vệ bởi một nguyên tắc gọi là đặc quyền luật sư-thân chủ. Điều này có nghĩa là luật sư của bạn có nghĩa vụ pháp lý phải giữ bí mật tuyệt đối những gì bạn nói. Những thông tin này không thể bị ép buộc tiết lộ trước tòa. Đó là một nền tảng căn bản của hệ thống tư pháp, cho phép thân chủ hoàn toàn tin tưởng và thành thật với người đại diện pháp lý của mình.
Nhưng với ChatGPT thì sao? Hoàn toàn không có sự bảo vệ nào như vậy. Sam Altman xác nhận rằng nếu tòa án ra trát đòi, OpenAI về mặt pháp lý sẽ bị bắt buộc phải chia sẻ toàn bộ nội dung những cuộc trao đổi đó. Mọi câu hỏi bạn đặt ra, mọi chi tiết bạn mô tả, mọi nỗi lo bạn bày tỏ – tất cả đều có thể trở thành bằng chứng chống lại chính bạn.
Các luật sư đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ này từ hơn một năm nay. Bà Jessee Bundy thuộc công ty luật Creative Counsel Law đã chỉ ra một cách rõ ràng: “Nếu bạn đang sao chép các hợp đồng, đặt câu hỏi pháp lý, hoặc yêu cầu chatbot một chiến lược, bạn không đang nhận được lời khuyên pháp lý. Bạn đang tạo ra bằng chứng có thể bị khám phá trước tòa.” Bà nhấn mạnh rằng không có đặc quyền luật sư-thân chủ, không có tính bảo mật, không có nghĩa vụ đạo đức, và không có ai bảo vệ bạn cả. Cuộc trò chuyện có thể cho bạn cảm giác riêng tư và an toàn, nhưng cỗ máy không bị ràng buộc phải bảo vệ bạn. Ngược lại, nó có thể được dùng để chống lại bạn.
Một số người có thể biện luận rằng, chẳng phải chúng ta vừa nhận được thông tin pháp lý, vừa tạo ra bằng chứng hay sao? Nhưng lập luận này đã bị bác bỏ một cách mạnh mẽ. Bà Bundy tuyên bố: “Lạy Chúa tôi, không! ChatGPT không thể cho bạn lời khuyên pháp lý.”
Tại sao lại như vậy? Lời khuyên pháp lý thực sự phải đến từ một chuyên gia được cấp phép, một người hiểu rõ những dữ kiện, mục tiêu, rủi ro, và quyền tài phán riêng biệt của bạn. Quan trọng hơn cả, người luật sư đó phải chịu trách nhiệm về lời khuyên của mình. Ngược lại, ChatGPT chỉ là một mô hình ngôn ngữ. Nó không “hiểu” hoàn cảnh của bạn. Nó chỉ tạo ra những câu chữ nghe có vẻ đúng dựa trên các khuôn mẫu dữ liệu mà nó đã được huấn luyện. Nó không chịu trách nhiệm nếu thông tin nó đưa ra là sai lầm hoặc gây hại. Sử dụng nó cho các vấn đề pháp lý cũng giống như chơi một trò “điền từ pháp lý” đầy may rủi, một canh bạc với chính tương lai của mình.
Vấn đề này không còn là lý thuyết suông. Hiện tại, OpenAI đang có một cuộc chiến pháp lý với tờ báo The New York Times, trong đó tòa án đang xem xét liệu các bản ghi trò chuyện của người dùng, kể cả những bản đã bị xóa, có thể được đưa ra làm bằng chứng hay không. Cho đến khi có phán quyết cuối cùng, những cuộc trò chuyện đó vẫn có nguy cơ bị phơi bày trước công lý.
Vậy chúng ta nên làm gì? Câu trả lời thật đơn giản: hãy thận trọng. Trí Tuệ Nhân Tạo là một công cụ tối tân và mạnh mẽ, nhưng nó không phải và không thể là một luật sư. Sự tiện lợi nhất thời không đáng để đánh đổi bằng nguy cơ tự đặt mình vào thế bất lợi trước pháp luật. Khi đối mặt với bất kỳ vấn đề pháp lý nào, dù lớn hay nhỏ, đừng tìm đến một thuật toán. Thay vào đó, hãy tìm kiếm sự cố vấn từ một chuyên gia con người bằng xương bằng thịt, một người có kiến thức, có giấy phép hành nghề, và quan trọng nhất, có nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi của bạn. Đừng để sự tiện lợi của kỹ thuật số biến thành cái bẫy pháp lý cho chính mình.
Theo Futurism
