WASHINGTON, D.C. — Một bản tường trình[1] gây chấn động từ cơ quan giám sát chính phủ liên bang vừa được công bố vào ngày 3/12/2025, phơi bày một lỗ hổng khổng lồ trong hệ thống bảo hiểm y tế Affordable Care Act (thường gọi là Obamacare). Hàng tỷ đô la tiền thuế của người dân đã bị chi trả sai nguyên tắc, thậm chí trả cho những người… không hề tồn tại.
Theo tin từ Politico và các tài liệu từ Quốc hội, Cơ quan Trách nhiệm Chính phủ (GAO) đã thực hiện một cuộc điều tra bí mật để trắc nghiệm hệ thống an ninh của trang mạng HealthCare.gov. Kết quả làm nhiều người phải giật mình: hệ thống này dễ dàng bị qua mặt đến mức gần như ai cũng có thể gian lận để nhận tiền trợ cấp.
Cuộc “thử lửa” của GAO: Người ảo, tiền thật
Để chứng minh hệ thống lỏng lẻo ra sao, các điều tra viên của GAO đã đóng vai những kẻ gian lận. Họ tạo ra 20 hồ sơ ghi danh mua bảo hiểm y tế cho những nhân vật hư cấu. Những hồ sơ này chứa đầy lỗi: số An sinh Xã hội giả, giấy tờ chứng minh lợi tức không có thật, hoặc thậm chí sử dụng danh tính của người đã qua đời.
Kết quả? 100% hồ sơ giả mạo đều được chấp thuận.
Đến tháng Chín năm 2025, tức là gần một năm sau khi ghi danh, 18 trong số 20 nhân vật “ma” này vẫn điềm nhiên nhận tiền trợ cấp từ chính phủ. GAO ước tính rằng mỗi hồ sơ giả mạo này làm tiêu tốn của ngân sách hơn 10,000 đô la mỗi tháng.
Tại sao lại có chuyện này?
Quý vị có thể tự hỏi: “Tại sao một hệ thống lớn của chính phủ lại dễ bị lừa như vậy?”
Câu trả lời nằm ở sự nới lỏng quy chế kiểm soát nhằm giúp nhiều người dân dễ dàng có bảo hiểm hơn trong vài năm qua. Tuy nhiên, lòng tốt này đã bị các nhóm môi giới (brokers) vô lương tâm lợi dụng.
Hãy hình dung quy trình này diễn ra như sau:
- Săn tìm thông tin: Các tay môi giới lấy được tên và số An sinh Xã hội của người dân (đôi khi qua các quảng cáo trúng thưởng giả mạo).
- Khai gian lợi tức: Họ tự ý thay đổi hồ sơ lợi tức của nạn nhân xuống mức rất thấp (thường từ 100% đến 150% mức nghèo khó liên bang). Ở mức này, người mua bảo hiểm thường được chính phủ trả giúp 100% tiền đóng hàng tháng (0 đồng/tháng).
- Ghi danh lén lút: Họ ghi danh hoặc chuyển đổi chương trình bảo hiểm của nạn nhân sang một hãng mới để hưởng tiền hoa hồng từ công ty bảo hiểm, mà nạn nhân không hề hay biết.
Hậu quả khôn lường
Vấn đề này không chỉ làm “chảy máu” ngân sách quốc gia mà còn gây hại trực tiếp cho người dân vô tội.
- Mất bác sĩ quen thuộc: Khi bị người môi giới lén đổi sang hãng bảo hiểm mới, nhiều bệnh nhân đến phòng mạch mới ngỡ ngàng nhận ra bác sĩ của họ không nhận loại bảo hiểm này.
- Rắc rối thuế vụ: Vì hồ sơ khai gian lợi tức thấp để nhận trợ cấp cao, cuối năm khi khai thuế, nạn nhân có thể bị Sở Thuế (IRS) truy thu số tiền trợ cấp nhận sai, lên đến hàng ngàn đô la.
- Thất thoát ngân sách: Theo ước tính từ các tổ chức độc lập và Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), số tiền chi trả sai nguyên tắc có thể lên tới 27 tỷ đô la mỗi năm. Riêng năm 2023, có tới 94 triệu đô la tiền trợ cấp đã được chi trả cho… người chết.
Phản ứng từ Washington
Bản tường trình này xuất hiện ngay thời điểm nhạy cảm khi Quốc hội đang tranh luận về việc có nên gia hạn các khoản trợ cấp Obamacare sắp hết hạn vào cuối năm 2025 hay không.
Phe Cộng hòa tại Hạ viện và Thượng viện đã gọi đây là “bằng chứng không thể chối cãi” về sự gãy đổ của hệ thống và yêu cầu phải có biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn trước khi chi thêm bất kỳ đồng nào. Trong khi đó, các nhà lập pháp Dân chủ cũng bày tỏ sự lo ngại và đồng ý rằng cần phải ngăn chặn gian lận, nhưng nhấn mạnh không nên vì thế mà cắt bỏ quyền lợi của những người dân thực sự cần bảo hiểm.
Vụ việc này là một lời cảnh tỉnh lớn về việc quản trị tiền thuế và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thời đại kỹ thuật số.
Nguồn tham khảo:
- https://waysandmeans.house.gov/2025/12/03/watchdog-finds-consumer-harm-and-billions-of-taxpayer-dollars-wasted-in-health-care-fraud-in-affordable-care-act-plans/
- https://www.finance.senate.gov/chairmans-news/new-report-billions-of-dollars-wasted-consumers-harmed-due-to-health-care-fraud-in-obamacare-plans
- https://www.washingtonpost.com/wp-intelligence/health-brief/2025/12/03/gao-finds-dead-people-obamacare/
- https://www.healthcaredive.com/news/aca-subsidy-fraud-gao-report/807012/
- https://www.politico.com/news/2025/12/03/watchdog-fraudulent-obamacare-subsidies-00675085
- https://www.washingtonpost.com/health/2025/06/17/affordable-care-act-obamacare-fraud/
