Hôm Chủ Nhật, người dân Bolivia đã bầu thượng nghị sĩ trung hữu Rodrigo Paz làm tổng thống mới, chấm dứt hai thập niên cầm quyền của phe xã hội chủ nghĩa vốn đã đẩy quốc gia Nam Mỹ này vào một cuộc khủng hoảng kinh tế sâu sắc.
Với 97.8% số phiếu được kiểm, ông Paz đã giành được 54.6% số phiếu, vượt qua đối thủ của ông là cựu tổng thống lâm thời cánh hữu Jorge “Tuto” Quiroga (45.4%), theo Tòa án Bầu cử Tối cao.
Tin tức này đã được đón nhận bằng niềm vui, âm nhạc và pháo hoa trên các đường phố La Paz. “Chúng tôi đến để ăn mừng chiến thắng với hy vọng lớn lao về một hướng đi mới cho Bolivia,” luật sư Julio Andrey, 40 tuổi, cho biết.
Ông Paz, 58 tuổi và là con trai của một cựu tổng thống, đã cam kết một đường lối “chủ nghĩa tư bản cho tất cả” để cải cách kinh tế. Ông thề sẽ phi tập trung hóa, giảm thuế, và áp dụng kỷ luật tài chính, nhưng đồng thời vẫn tiếp tục chi tiêu xã hội. Trong bài diễn văn mừng chiến thắng, ông Paz nói rằng Bolivia đang “giành lại vị thế của mình trên trường quốc tế.”
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gửi thông điệp chúc mừng ông Paz. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cũng tuyên bố rằng Washington “sẵn sàng hợp tác với Bolivia về các ưu tiên chung.” Ông Rubio gọi cuộc bầu cử này là “một cơ hội mang tính chuyển đổi” sau hai thập niên bị quản trị yếu kém.
Phó tổng thống đắc cử, Edmand Lara, đã kêu gọi “sự đoàn kết và hòa giải” sau một chiến dịch tranh cử gay gắt. Ông cũng vạch ra những thách thức kinh tế trước mắt mà đất nước đang phải đối mặt trong bối cảnh khủng hoảng tồi tệ nhất nhiều thập niên:
- Phải bảo đảm nguồn cung cấp dầu diesel và xăng.
- Cần ổn định giá cả của giỏ thực phẩm căn bản.
- Phải chấm dứt tham nhũng.
Hiện tại, các hàng dài chờ đợi nhiên liệu đã trở thành một phần của cuộc sống ở Bolivia. Đất nước đang thiếu hụt đô la Mỹ trầm trọng và lạm phát hàng năm đã vượt quá 20%.
Chiến thắng của ông Paz khép lại một thử nghiệm kinh tế kéo dài dưới thời đảng Xã hội chủ nghĩa (MAS) do cựu tổng thống Evo Morales sáng lập. Dưới thời ông Morales, Bolivia rẽ hẳn sang cánh tả, quốc hữu hóa các nguồn tài nguyên năng lượng, cắt đứt quan hệ với Washington và liên minh với Trung Quốc, Nga, Cuba và Venezuela. Thí nghiệm này ban đầu mang lại sự thịnh vượng nhờ quốc hữu hóa trữ lượng khí đốt tự nhiên. Tuy nhiên, theo sau đó là sự sụp đổ, đặc biệt là tình trạng thiếu hụt nhiên liệu và ngoại tệ nghiêm trọng dưới thời Tổng thống sắp mãn nhiệm Luis Arce.
Các nhà phân tích cho rằng các chính phủ kế tiếp đã đầu tư không đủ vào lĩnh vực hydrocarbon, vốn từng là xương sống của nền kinh tế. Sản lượng sụt giảm mạnh và Bolivia gần như cạn kiệt dự trữ đô la Mỹ để duy trì trợ cấp nhiên liệu phổ thông mà nước này không còn khả năng nhập cảng.
“Chúng tôi không thể kiếm đủ sống,” bà Maria Eugenia Penaranda, 56 tuổi, một người nội trợ, chia sẻ khi đi bỏ phiếu. “Có quá nhiều đau khổ. Quá nhiều.”
Tổng thống đắc cử Paz phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn. Ông thừa hưởng một nền kinh tế đang trong tình trạng suy thoái, theo Ngân hàng Thế giới. Ông đã hứa sẽ duy trì các chương trình xã hội đồng thời ổn định nền kinh tế, nhưng các nhà kinh tế học cho rằng hai điều này không thể thực hiện cùng một lúc.
Về mặt chính trị, ông Paz sẽ không có đa số đảng trong Quốc hội, có nghĩa là ông sẽ cần phải nhượng bộ để thông qua luật, đúng với phong cách “đồng thuận” mà ông đã hứa. Ông cũng sẽ phải đối mặt với sự phản đối gay gắt từ ông Morales, người vẫn còn rất được lòng dân, đặc biệt là trong cộng đồng người Bolivia bản địa.
Hôm Chủ Nhật, ông Quiroga cho biết nhóm của ông sẽ xem xét các kết quả chính thức, nhưng dù sao cũng đã chúc mừng ông Paz về chiến thắng của mình.
Theo AFP, LA PAZ
